plik

��Miejsce na naklejk z kodem dysleksja PR�BNY EGZAMIN MATURALNY Z BIOLOGII Arkusz II ARKUSZ II czas pracy 120 minut STYCZEC ROK 2005 Instrukcja dla zdajcego 1. Prosz sprawdzi, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 15 stron. Ewentualny brak nale|y zgBosi przewodniczcemu zespoBu nadzorujcego egzamin. 2. Prosz uwa|nie czyta wszystkie polecenia. 3. Odpowiedzi nale|y zapisa czytelnie w miejscu na to przeznaczonym przy ka|dym zadaniu. 4. Podczas egzaminu wolno korzysta z oB�wka, linijki, gumki. 5. Prosz pisa tylko w kolorze niebieskim lub czarnym; nie pisa oB�wkiem. 6. Wykresy i rysunki mo|na wykonywa oB�wkiem. 7. Nie wolno u|ywa korektora. 8. BBdne zapisy trzeba wyraznie przekre[li. 9. Brudnopis nie bdzie oceniany. 10. Obok ka|dego zadania podana jest maksymalna liczba punkt�w, kt�r mo|na uzyska za jego poprawne rozwizanie. 11. Do ostatniej kartki arkusza doBczona jest karta odpowiedzi, Za rozwizanie kt�r wypeBnia nauczyciel. wszystkich zadaD mo|na otrzyma Bcznie 50 punkt�w {yczymy powodzenia! (Wpisuje zdajcy przed rozpoczciem pracy) PESEL ZDAJCEGO Zadnie 28. (1 pkt) Poni|ej przedstawiono schemat organizacji wB�kien celulozowych, z kt�rych zbudowana jest [ciana kom�rkowa. Podaj, do jakiej grupy zwizk�w organicznych nale|y celuloza oraz wymieD jedn funkcj [ciany kom�rkowej. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 29. (2 pkt) Na schemacie przedstawiono r�|ne rodzaje tkanek mikiszowych wystpujce w ziemniaku: A mikisz gbczasty z li[cia, B mikisz spichrzowy z bulwy. A B Podaj dwie r�|nice w budowie przedstawionych tkanek. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 2 Zadanie 30. (1 pkt) Na schemacie przedstawiono aktywacj aminokwas�w podczas biosyntezy biaBka. 2 Pi aminokwas Ustal, podajc jeden argument, czy proces aktywacji aminokwas�w jest reakcj anaboliczn czy kataboliczn. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 31. (1 pkt) Na schemacie przedstawiono mechanizm dziaBania dw�ch lek�w na przebieg biosyntezy biaBka w kom�rce. Okre[l, na jakim etapie aktynomycyna hamuje proces biosyntezy biaBka. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 3 Zadanie 32. (2 pkt) Cztery kawaBki ziemniaka o takiej samej wielko[ci i ksztaBcie, wycite z jednej bulwy, zwa|ono i umieszczono w roztworach glukozy o r�|nych st|eniach. Po dw�ch godzinach kawaBki ziemniaka zwa|ono ponownie. Uzyskane wyniki przedstawiono w poni|szej tabeli. Roztw�r Masa (g) glukozy pocztkowa koDcowa A 60,7 61,1 B 60,7 37,2 C 58,8 69,2 D 57,6 30,3 Kt�ry roztw�r glukozy miaB najwiksze st|enie? Uzasadnij odpowiedz. ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... Zadanie 33. (2 pkt) Bardzo wiele wskazuje na to, |e zar�wno mitochondria, jak i plastydy pochodz od |yjcych kiedy[ samodzielnie bakterii. 1,5 mld lat temu dostaBy si one do wntrza przodka obecnej kom�rki eukariotycznej i nie ulegBy strawieniu. Najpierw zostaBy pochBonite bakterie, kt�re daBy pocztek mitochondriom. Natomiast pochBonicie bakterii fotosyntetycznych, z kt�rych powstaBy obecne chloroplasty nastpiBo p�zniej. Korzystajc z informacji zawartych w powy|szym tek[cie oraz z posiadanej wiedzy podaj dwa dowody na bakteryjne pochodzenie mitochondri�w i chloroplast�w. Dow�d 1. - ................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Dow�d 2. - .................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 34. (2 pkt) Na schemacie przedstawiono proces przepBywu energii w biosferze. Wyja[nij, jak rol w przedstawionym procesie odgrywa energia sBoneczna, a jak energia chemiczna w postaci cukru. 4 ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 35. (2 pkt) Na schemacie przedstawiono dwa typy reakcji metabolicznych. Rozpoznaj i podaj nazwy dw�ch proces�w biologicznych przedstawionych na schemacie, ustalajc rodzaj energii warunkujcej zapocztkowanie procesu X i energii powstaBej w wyniku procesu Y. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 36. (2 pkt) yr�dBem energii geotermalnej mog by wody powierzchniowe, gruntowe lub gBbinowe. yr�dBem energii tego typu mog te| by wysady solne. Energia odprowadzana jest z nich za pomoc solanki. Jeszcze inne mo|liwo[ci pozyskania energii stwarzaj gorce skaBy. Od wielu lat naukowcy zauroczeni s odzyskiwaniem ciepBa z Ziemi. Borykaj si te| z innym problemem, czyli opBacalno[ci inwestycji umo|liwiajcych pozyskanie tej energii. Nale|ymy do kraj�w posiadajcych bogate zasoby w�d geotermalnych o niskiej i [redniej entalpii. Ich temperatura jest uzale|niona od gBboko[ci, na jakiej wystpuj. WedBug badaczy tego problemu, objto[ polskich ciepBych zr�deB szacuje si na blisko 6500 km3. Ich temperatura, w przedziale od 25 do 150 stopni Celsjusza predysponuje je do wykorzystania na cele grzewcze, m. in. do podgrzania ciepBej wody u|ytkowej, dla cel�w technologicznych i leczniczych. OkoBo 60 % zasob�w mo|na by wykorzysta do wy|ej wskazanych cel�w. Podstawow przyczyn ograniczajc szersze wykorzystanie tych zasob�w jest m. in. koszt wierceD otwor�w eksploatacyjnych wynoszcy ok. 6-7 milion�w zBotych za jeden odwiert. Brak te| du|ych odbiorc�w ciepBa w rejonach wystpowania najlepszych warunk�w geotermalnych. Na podstawie powy|szego tekstu przedstaw jeden ze sposob�w wykorzystania energii geotermalnej oraz jedn przyczyn ograniczajc jej stosowanie. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 5 ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 37. (2 pkt) W tabeli zamieszczono dane z pomiar�w intensywno[ci fotosyntezy w r�|nej temperaturze. Temperatura (o C) Intensywno[ fotosyntezy (liczba pcherzyk�w O2/minut) 5 1 10 18 20 86 30 160 35 120 Skonstruuj wykres ilustrujcy zale|no[ intensywno[ci fotosyntezy od temperatury. 6 Zadanie 38. (3 pkt) Gady, ptaki i ssaki nale| do owodniowc�w, gdy| w rozwoju zarodkowym wytwarzaj bBony pBodowe. Na schemacie oznaczono literami A, B i C bBony pBodowe gad�w. Podaj nazwy bBon pBodowych oznaczonych na schemacie literami A, B i C oraz okre[l funkcj ka|dej z nich. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 39. (1 pkt) Wodniczka pokarmowa i ttnica to organelle kom�rkowe wystpujce midzy innymi u pierwotniak�w. Kt�re z wymienionych poni|ej zdaD prawidBowo okre[la ich funkcje. A. Wodniczka pokarmowa i ttnica peBni te same funkcje w kom�rce pierwotniaka. B. Wodniczka pokarmowa trawi pokarm, a wodniczka ttnica usuwa niestrawione resztki pokarmu. C. W wodniczce pokarmowej odbywa si trawienie pokarmu, a wodniczka ttnica usuwa produkty przemiany materii. D. Wodniczka pokarmowa usuwa niestrawione resztki pokarmu, a w wodniczce ttnicej trawiony jest pokarm. ....................................................................................................................................................... Zadanie 40. (1 pkt) Schemat ilustruje proces osmoregulacji zachodzcy w organizmie ryby |yjcej w wodzie morskiej. Wyja[nij, na czym polega zilustrowany na schemacie proces osmoregulacji. 7 ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 41. (2 pkt) Podaj dwie r�|nice midzy wsp�Bcze[nie |yjcymi jaszczurkami i krokodylami, zwizane ze [rodowiskiem ich |ycia. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 42. (2 pkt) Okre[lone grupy ekologiczne ro[lin przystosowane s do |ycia w warunkach r�|nej wilgotno[ci [rodowiska. Podaj jedn z charakterystycznych cech budowy sukulent�w oraz uzasadnij jej warto[ przystosowawcz. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 43. (1 pkt) Na schemacie przedstawiono ro[lin dwuletni (A) i jednoroczn (B) . nasienie nasienie AB Podaj jedn r�|nic w cyklu rozwojowym tych ro[lin. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 8 Zadanie 44. (2 pkt) Na schemacie przedstawiono hormonaln regulacj wzrostu i metamorfozy u owad�w. Przeobra|enie zupeBne Wyja[nij wpByw st|enia hormon�w na poszczeg�lne etapy metamorfozy owad�w oraz okre[l, jakie konsekwencje mog wynika z utrzymujcego si wysokiego poziomu hormonu juwenilnego. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 45. (2 pkt) Na rysunkach przedstawiono budow morfologiczn owada i pajka. Skonstruuj tabel, w kt�rej przedstawisz por�wnanie budowy obu tych stawonog�w. Uwzgldnij trzy cechy budowy zewntrznej. 9 Zadanie 46. (2 pkt) Podczas uprawy kukurydzy w hodowli wodnej zaobserwowano [luzowacenie korzeni. Postawiono hipotez, |e to zjawisko mo|e by wywoBane brakiem jakiego[ pierwiastka. Zaproponuj do[wiadczenie, dziki kt�remu mo|na zweryfikowa postawion hipotez. W projekcie do[wiadczenia zaplanuj zestaw badawczy i kontrolny. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 47. (2 pkt) Przeprowadzono do[wiadczenie, w kt�rym odcite li[cie pewnej ro[liny umieszczono w roztworze cytokininy. Stwierdzono, |e przez dBu|szy czas zachowuj one [wie|o[ i zielon barw, podczas gdy takie same li[cie umieszczone w czystej wodzie |�Bkn po upBywie kr�tkiego czasu. Na podstawie wynik�w powy|szego do[wiadczenia okre[l rol cytokinin w rozwoju ro[lin oraz wyja[nij spos�b dziaBania tych zwizk�w. ....................................................................................................................................................... 10 ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 48. (1 pkt) Schemat przedstawia rodow�d genetyczny pewnej rodziny. K�Bko oznacza kobiet, kwadrat oznacza m|czyzn. Kt�re z poni|szych okre[leD charakteryzuje dziedziczon cech? A. Sprz|ona z pBci i recesywna. B. Sprz|ona z pBci i dominujca. C. Autosomalna recesywna. D. Autosomalna dominujca ....................................................................................................................................................... Zadanie 49. (1 pkt) Na wykresie przedstawiono czsto[ wystpowania zespoBu Downa i zespoBu dodatkowego chromosomu X u dzieci urodzonych przez matki w r�|nym wieku. 35 Zesp�B Downa 30 XXY i XXX 25 20 15 10 5 0 15 20 25 30 40 45 50 Wiek matki (lata) Odczytaj informacje przedstawione na wykresie i okre[l wiek matki, w kt�rym czstotliwo[ urodzeD dzieci z zespoBem Downa i dodatkowym chromosomem X jest najwiksza. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 11 Cz sto [ wyst powania w % Zadanie 50. (4 pkt) Dystrofia mi[niowa Duchenne�a jest cech sprz|on z pBci. W pewnej rodzinie, w kt�rej rodzice nie wykazywali tego schorzenia, urodziBo si dwoje dzieci. OkazaBo si, |e jedno z nich ma dystrofi mi[niow. Wiadomo, |e w rodzinie matki, brat byB chory na dystrofi, drugi brat i siostra byli zdrowi. Rodzice matki nie mieli dystrofii. Narysuj rodow�d rodziny ilustrujcy dziedziczenie genu warunkujcego dystrofi. Okre[l, kt�re z rodzic�w byBo nosicielem allelu dystrofii, jakiej pBci byBo ich dziecko chore na dystrofi oraz jakie bdzie prawdopodobieDstwo, |e nastpne dziecko te| bdzie chore. 12 Zadanie 51. (2 pkt) WBochacz nabrzozak (Biston betularia), motyl nocny, forma o jasnym ubarwieniu, wystpuje na terenie Polski. Motyle te czsto siadaj na pniach drzew i s zjadane przez ptaki. W populacji motyla wystpowaBy czasem mutacje, w wyniku kt�rych pojawiaBy si formy ciemne motyla. W poni|szej tabeli przedstawiono wyniki badaD liczebno[ci jasnej i ciemnej formy motyla w wybranych regionach Polski. LICZEBNOZ POPULACJI 1892 rok 1970 rok REGION forma forma forma forma jasna ciemna jasna ciemna G�rny Zlsk 321 1 20 336 Dolny Zlsk 342 0 98 223 Nazwij i opisz mechanizm ewolucji, kt�ry doprowadziB do utrwalenia si barwy ciemnej w populacji wBochacza nabrzozaka. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadnie 52. (2 pkt) Diagram przedstawia zawarto[ DNA w jdrze oraz liczb gen�w w genomie u r�|nych gatunk�w. Por�wnaj przedstawione dane i okre[l, czy na podstawie diagramu mo|na wnioskowa o pozycji czBowieka w systemie filogenetycznym. Odpowiedz uzasadnij. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 13 Zadanie 53. (2 pkt) Na wykresie przedstawiono zu|ycie energii elektrycznej na jednego mieszkaDca w krajach bdcych czBonkami OECD (Organizacja ds. Ekonomicznej Wsp�Bpracy i Rozwoju) i w Polsce. Polska jest czBonkiem OECD dopiero od 22 listopada 1996 r. 10000 9000 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 Polska 1000 OECD 0 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 ROK Odczytaj, jakie byBo zu|ycie energii w Polsce w 1975 r. i por�wnaj je ze zu|yciem energii w krajach OECD. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 54. (2 pkt) Schemat ukazuje sposoby zagospodarowania odpad�w. OceD, kt�ry z nich stanowi najkorzystniejsz dla [rodowiska metod zagospodarowania odpad�w, a kt�ry najmniej korzystn. Uzasadnij sw�j wyb�r jednym argumentem. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 14 EE/Ma [kWh/Ma] Zadanie 55. (1 pkt) Poni|ej przedstawiono schemat pewnego eksperymentu. SformuBuj wniosek wynikajcy z tego eksperymentu. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 15

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
arkusz Matematyka poziom r rok 05@6
arkusz chemia poziom p rok 03?9 MODEL
arkusz fizyka poziom r rok 05?7 MODEL
arkusz biologia poziom p rok 06P7 MODEL[1]
arkusz biologia poziom r rok 09s47 MODEL
21 11 2010r arkusz biologia poziom r rok 05P6
arkusz biologia poziom p rok 04?1
arkusz chemia poziom p rok 03?9
arkusz biologia poziom s rok 02(0

więcej podobnych podstron