Wzmacniacz lampowy HI-END
Wzmacniacz lampowy
Wzmacniacz lampowy
Wzmacniacz lampowy
Wzmacniacz lampowy
Ilekroć spoglądam na nowe dzieło krakowskiej firmy
ziałania Ancienta są dzisiaj
Ancient Audio, zastanawiam się jak to możliwe, że
ukierunkowane na trzy
Dkategorie sprzętu:
kolejne, antyczne w realiach współczesnego S
wiata
wzmacniacze, odtwarzacze CD
przedsięwzięcie mogło się udać. Nawet w złotej erze
oraz, od niedawna, także kolum-
hajfaju kilku(nasto)watowe wzmacniacze lampowe
ny. Ale to lampowa amplifikacja
stanowiły margines, chociaż przyciągały do siebie
zawsze była oczkiem w głowie
grupkę pasjonatów z całego S
wiata. Serc bijących
Ancient Audio, na naszych łamach
lampowym żarem wciąż nie brakuje, także i w Polsce,
przedstawialiS
my już niektóre
a człowiek, który tworzy Ancient Audio, ma w sobie to,
z poprzednich konstrukcji firmy,
co jest najważniejsze dla sukcesu na tym polu 
jednak monobloki Silver Grand
charyzmę i pasję. Niebagatelną sprawą jest też
Mono to najodważniejszy,
najambitniejszy i najdroższy
promocja firmy i jej produktów nie tylko na rodzimym,
projekt w jej dziesięcioletniej
ale także europejskim rynku, czego potwierdzeniem
historii. Urządzenie jest następcą
udział w licznych wystawach. Dlatego Ancient Audio
i rozwinięciem modelu Silver 300,
idzie do przodu, również z ceną... monobloki Silver
jednoczeS
nie podsumowaniem
Grand Mono za 100 000zł są jednym z najdroższych (o
mijającej dekady i zdobytych
ile nie najdroższym) urządzeniem audio produkowanym
doS
wiadczeń. Na etapie
obecnie w Polsce.
projektowania Silver Grand Mono
wdrożono wszystkie bezkompro-
misowe i najlepsze z dotychczaso-
wych rozwiązań.
maj 2006
maj 2006
maj 2006
maj 2006
maj 2006
15
ANCIENT AUDIO SILVER GRAND MONO
antyczna KWADRYGA
Wzmacniacz lampowy
HI-END Wzmacniacz lampowy
Wzmacniacz lampowy
Wzmacniacz lampowy
Wzmacniacz lampowy
każdym wzmacniaczu, nie tylko lam-
powym, jednym z najważniejszych ele-
Wmentów jest zasilacz. W tej sekcji zre-
zygnowano z lamp, które w połączeniu z dużym
dławikiem i małymi pojemnoS
ciami zapewniały
dostateczne parametry, ale były zbyt wrażliwe
na chwilowe zmiany prądu. Konstruktorzy pod-
kreS
lają fakt koniecznoS
ci zapewnienia stałe-
go napięcia zasilającego, a co za tym idzie nis-
kiej opornoS
ci wewnętrznej dla prądu zmien-
nego. Zdecydowano się na rozwiązania
sprawdzone, użyto dużych pojemnoS
ci
filtrujących, półprzewodnikowych pros-
towników, aktywnych układów redukują-
cych opornoS
ć zasilacza, a zrezygnowano
z dławików. Okazało się to znacznie lepsze
od klasycznych prostowników lampowych, ale
spowodowało rozroS
nięcie się zasilacza do wy-
W trakcie prac projektowych urządzenie
miarów niepozwalających na umieszczenie całego o mocy 16W trzeba wziąć pod uwagę wszelkie
rozrosło się na tyle, że trzeba było
wzmacniacza w jednej obudowie. Była to zresztą niuanse.
wykonać osobne obudowy dla zasilaczy, co
S
wietna okazja, by poprzez wyodrębnienie ze- Jednym z kluczowych układów w niemal każ-
tylko podniosło wartoS
ć konstrukcji.
wnętrznych zasilaczy, dodać konstrukcji jeszcze dym wzmacniaczu lampowym (nie licząc mało
więcej cech urządzenia bezkompromisowego. popularnych konstrukcji OTL) jest wyjS
ciowy
Wykonano aż dwie dodatkowe skrzynki (po jed- transformator głoS
nikowy. Jego rola jest bardzo
nej dla każdego monobloku), redukując przy tym istotna, gdyż dopasowuje on impedancję wyjS
cia
wpływ pola magnetycznego, jakże zgubnego dla lampowego do używanego odbiornika, a więc
delikatnych lamp. zespołów głoS
nikowych. Zadanie to tym bardziej
Każdy zasilacz ma transformatory z niezależ- odpowiedzialne, że transformator stoi na drodze
nymi odczepami dla wysokiego napięcia i żarze- sygnału i to w ostatniej fazie pracy wzmacniacza.
nia lamp E88CC, żarzenia lamp mocy 300B oraz SpecjaliS
ci od lamp często sami projektują trans-
obwodów sterowania wzmacniaczem. Co wię- formatory do swoich urządzeń. Tak jest i w przy-
cej, wszystkie napięcia są stabilizowane. Baterie padku Ancient Audio, uzwojenia wykonane są ze
kondensatorów mają tak pokax
ne gabaryty, że srebrnego drutu poddawanego wczeS
niej obróbce
trzeba je było rozproszyć pomiędzy obudowy cieplnej. Nawijany ręcznie, składany jest póx
niej
zasilaczy i końcówek mocy. Czy nie można było z rdzeniami typu podwójne C, a do izolacji służy
od razu tego przewidzieć i powiększyć skrzynkę teflon. Transformatory wykonywane są zawsze
zasilaczy (lub głównego wzmacniacza)? Pewnie w parach, dla konkretnego zestawu Silver Grand
tak, choć bliskoS
ć kondensatorów i odbiorników Mono.
energii też ma swoje zalety, a w urządzeniu
ie taki diabeł straszny. Znając przybliżone zyka jako całoS
ć porwie nas w swoje objęcia za- miejscach ich oczekiwałem. To uwagi odnoS
nie
Nparametry wzmacniacza (z deklaracji pro- bierając w hipnotyczną podróż do lepszego S
wiata, ostrego, rockowego czy wręcz metalowego gra-
ducenta Silver Grand Mono było to 16W mocy na z dala od trosk i przyziemnych spraw. Tak napraw- nia, które traci co nieco ze swej oryginalnej dra-
kanał) nerwowo rozglądałem się za kolumnami, dę jednak, mimowolnie skupiamy swoją uwagę na pieżnoS
ci. Na osłodę (choć rzecz w tym właS
nie,
które nie byłyby dla Ancient Audio zbyt dużym S
rednicy, która niemal sama zdaje się być zdolna by Ozzy ego Ozbourne a nie słodzić) pozostaje
ciężarem. Na horyzoncie zabrakło jednak 100- do przekazania wszystkich informację nagranych możliwoS
ć wglądu w nagranie dzięki S
wietnej
decybelowych gigantów, musiałem więc zadowo- na płycie. Ujmujące, łagodne trąbki, wyrazisty for- analitycznoS
ci.
lić się klasycznymi konstrukcjami, stanęło na Fo- tepian czy delikatne uderzenia strun gitary akus- Jak na skromną moc, urządzenie produkuje
calach z serii Utopia. Może to i dobrze - poten- tycznej, to wszystko jest bardzo gęste, mięsiste subiektywnie duże iloS
ci dx
więku, osiągnięcie
cjalnych nabywców wzmacniacza nie można prze- i nasycone, ale jednoczeS
nie wystarczająco prze- wysokich poziomów z kolumnami o efektywnoS
-
cież skazać na wybór tylko kolumn tubowych. jrzyste, by dostrzec najdrobniejszy detal. Dx
więk ci ok. 90 dB także nie jest niemożliwe. Makrody-
To wzmacniacz dla osób, które cenią piękno wydostaje się z głoS
ników bez poS
piechu i agresji, namika ma oczywiS
cie swoją granicę, choć nie-
Muzyki. Celowo podkreS
lam to słowo przez du- nuty zdenerwowania czy zniechęcenia. Wszystko mal zawsze wydawało mi się, że w Silver Grand
że  M , gdyż nie każde dx
więki zabrzmią na jest z góry zaplanowane tak, by nie przerwać au- Mono wciąż drzemią niewykorzystane możliwoS
ci,
SGMie (Silver Grand Mono) równie dobrze. Urzą- diofilskiej sielanki, Ancient Audio skupia się na że został jeszcze pewien zapas mocy, a wzmac-
dzenie wyrax
nie preferuje brzmienia naturalne, całoS
ci, mniej poszczególnych fragmentach, łat- niacz nie dobrnął do punktu, w którym każdy sil-
z dx
więkami syntetycznymi obchodzi się raczej wo skleja kolejne frazy, nie gna do przodu, daw- niejszy dx
więk jest już tylko spłaszczony i zde-
surowo. Wystarczy jednak włożyć do odtwarza- kując miarowo dx
więkową potrawę. W tym melo- formowany. Prawdziwą przyjemnoS
cią jest jed-
cza odpowiednią płytę, np. kwartet Brandforda dyjnym transie można się całkowicie zatracić, po- nak obserwacja zdarzeń mikrodynamicznych, de-
Marsalisa, a z głoS
ników popłynie sama słodycz. czuć jak w salonie masażu tajskiego, a po chwilach lektowanie się mikronowymi akcentami, które
Zatapiając się w fotelu, najlepiej ze szklaneczką muzycznych uniesień zrelaksować i wewnętrznie widać jak pod lupą. Każde uderzenie w blachę,
zacnego trunku, można spędzić tak całe godziny odnowić. To kwestia nie tylko spokoju S
rednicy, klawisz fortepianu czy wibracja struny są inne,
delektując się pięknem każdego dx
więku. Nie ale i gładkiej góry. Nie zauważyłem najmniej- mają własną historię. Przypomina to przesiadkę
trzeba zwracać bacznej uwagi na szczegóły, mu- szych ostroS
ci, choć przyznam, że w niektórych z CD na dobry gramofon analogowy, za poS
red-
maj 2006
maj 2006
maj 2006
maj 2006
maj 2006
16
O
D
S
Ł
U
C
H
Zasilacz nie posiada własnego wyłącznika,
należy pamiętać, by najpierw podłączyć
Nie mniej ważna jest także transmisja sygna-
kabel łączący końcówkę, a dopiero potem
łów audio (montaż punkt-punkt) wewnątrz urzą-
wtyczkę sieciową do gniazdka w S
cianie.
dzenia pomiędzy poszczególnymi sekcjami, które
spięto płaską, srebrną folią  zupełnie jak w naj-
wyższej klasy cewkach. Srebro wybrano ze
Wszystkie kolumny będą musiały zadowolić
względu na lepsze w stosunku do miedzi prze-
się jednym wyjS
ciem, nie przewidziano
wodzenie przy małych sygnałach, aby dodatkowo
separowanych odczepów dla różnych
obniżyć straty, przekrój taS
my wynosi 3mm
impedancji.
kwadratowe. Jako izolacja ponownie stosowany
jest teflon, w porównaniu do papieru, polipropy-
lenu czy poliestru wykazuje on większą liniowoS
ć
pracy, a jego stała dielektryczna zależy w mniej-
szym stopniu od pojemnoS
ci, temperatury czy
napięcia. W S
cieżce sygnału znajdują się tylko
teflonowe kondensatory  V-Caps opracowane
przez Chrisa VenHausa. Zamiast napylanego alu-
minium, ich okładki wykonano z folii cynowej.
Tam, gdzie wymagane są wysokie pojemnoS
ci,
pojawiają się już kondensatory elektrolityczne,
w Silver Grand Mono wykorzystano elementy za-
projektowane dla zasilaczy impulsowych, charak-
teryzujące się niską indukcyjnoS
cią oraz możli-
woS
cią pracy z dużymi prądami i wysokimi tem-
peraturami.
Jednym z najważniejszych elementów decy-
dujących o charakterze brzmienia są naturalnie wznowiono produkcję 300-tki. Tajwańska firma Pełni on rolę informacyjną, przed sprzedażą każ-
same lampy. Jako napięciowe pracują E88CC, TJ opracowała nową wersję z siatkową anodą, jej dy egzemplarz jest starannie strojony, gdyby jed-
a konkretne egzemplarze wybierane są z kilku trwałoS
ć okreS
lona jest na ok. 3000 godzin pra- nak z jakiS
przyczyn układ został rozkalibrowany,
różnych x
ródeł, w urządzeniach Ancient Audio cy. W całym układzie zrezygnowano z globalne- użytkownik natychmiast się o tym dowie. Można
spotkamy produkty Philipsa, Telefunkena, Valvo go i lokalnych sprzężeń zwrotnych. samodzielnie dokonywać korekt prądu anodo-
oraz Siemensa. Lampy zamawiane są z tzw. Monobloki spoczywają na podstawach grani- wego za pomocą małego potencjometru z tyłu
 starych zapasów , w omawianej aplikacji prąd ich towych, które stanowią stabilną, antyrezonanso- wzmacniacza, choć producent zastrzega, że jeS
li
pracy jest niewielki, dlatego żywotnoS
ć okreS
lo- wą bazę dla delikatnych lamp. CałoS
ć spoczywa znamionowa wartoS
ć 150mA zostanie przekro-
no na minimum 10 tysięcy godzin. Stopień koń- na wysokich, złotych stożkach, z tyłu oprócz wy- czona o 50mA, konieczna jest konsultacja z ser-
cowy to już słynne triody mocy 300B, w każdym jS
cia głoS
nikowego zamontowano wejS
cie RCA, wisem.
kanale pracują dwie takie lampy w równoległej mały radiator i wielopinowe gniazdo do podłą- Producent przewidział tylko jedną parę zacis-
konfiguracji Single-Ended. 300B to niemal legen- czenia zasilacza. Jest także miniaturowy, hebel- ków głoS
nikowych, została ona przystosowana
da audio, została opracowana przez firmę Wes- kowy wyłącznik. Na przedniej S
ciance zamonto- do pracy z kolumnami o impedancji w zakresie
tern Electric, dzisiaj nie trzeba już sięgać po eg- wano złożony z 10 diod (każda odpowiada prądo- od 8 do 4 omów. Rozróżnienie końcówek ka-
zemplarze sprzed kilkudziesięciu lat, bowiem wi 25mA) wskax
nik prądu spoczynkowego lamp. nału lewego i prawego jest proste, wystarczy
spojrzeć na gniazda wejS
ciowe RCA z pierS
cie-
niami czerwonym i białym. Jednoznaczna identy-
nictwem Ancient Audio wiele nawet nie najdroż- faktu, że zanim w magiczny sposób zniknie z na-
fikacja jest jednak potrzebna do prawidłowego
szych x
ródeł cyfrowych okraszonych jest winylo- szego konta 100 000zł, warto przysłuchać się te-
montażu lamp, każdy element musi trafić na
wą manierą. Czy na tym polega osławiona magia mu wzmacniaczowi dokładnie, gdyż nie jest to
swoje miejsce, aby zachować fabryczną kalibra-
lampy? JeS
li tak, to przyjmijmy ją z całym dobro- dx
więk w pełni uniwersalny i wolny od wszyst-
cję układu.
dziejstwem inwentarza i przyjrzyjmy się zakreso- kich ograniczeń. Z drugiej jednak strony, czy
Na koniec garS
ć zgryx
liwych uwag pod adre-
wi niskich tonów, o którym celowo do tej pory można tak powiedzieć o którymkolwiek z praw-
sem opakowania. Za 100 000 zł po prostu musi
nie wspominałem. Otóż najchętniej w tym miejs- dziwie hi-endowych urządzeń?
być lepiej. Tymczasem producent serwuje nam
cu zakończyłbym opis brzmieniowy, ale nie dla-
dwie, jak się wydaje naprędce (jeS
li ktoS
spędził
tego, że bas z Ancient Audio jest słaby, ale dlate-
nad nimi długie godziny, to oskarżenie wycofuję,
go, że choćby nie wiem jak był dobry, to i tak
SILVER GRAND ale problem pozostaje) skręcone skrzynie, w jed-
stanie w cieniu gwiazd wieczoru, S
rednicy i góry.
nej umieszczono dwa zasilacze, w drugiej koń-
Cóż...tak to jednak na ogół z basistami (jak i całą
MONO cówki mocy. Aby zabezpieczyć urządzenia przed
sekcją rytmiczną) jest, więc wszystko wydaje się
frywolnym przemieszczaniem i uszkodzeniem,
Cena [zł] 100 000
OK. Bas wzmacniacza tylko i aż dopełnia dzieło,
wklejono kilka bloczków styropianowych, ale częS
ć
Dystrybutor ANCIENT AUDIO
oprawia je w ramy i nadaje ostatecznego szlifu.
z nich podróżuje luzem. Można uznać, że wystar-
Wykonanie i komponenty
Gdy trzeba jest słyszalny i wyrax
ny, bywa też
czy trochę troski w transporcie i nic się złego nie
CzteroczęS
ciowa konstrukcja, granit, metal i 300B
schowany, w charakterze jest na ogół miękki,
stanie. Ja jednak uważam opakowanie za coS
wię-
w purystycznej konfiguracji Single-Ended.
niezbyt obfity, ale ma raczej właS
ciwe proporcje
cej niż tylko jednorazową protezę pomagającą
Laboratorium
wagowe. Jakby zdawał sobie sprawę z tego, że
Niska moc wyjS
ciowa, ładnie wymodelowane znie- w miarę bezpiecznie dotrzeć ze sprzętem do do-
do wypełnienia są tylko okreS
lone zadania i trze- kształcenia z przeważającą drugą harmoniczną, więk-
mu. Tu także liczy się wrażenie. Wolałbym już
szoS
ć parametrów korzystniejsza przy 8 omach.
ba się z nimi uporać jak najbardziej rzetelnie i su-
zapłacić 101 000 zł i dostać ten sam, wspaniały
Brzmienie
miennie, bez lansowania własnej osoby.
wzmacniacz w adekwatnym opakowaniu.
Piękne...tylko i aż.
Wydaje się, że Silver Grand Mono odkrywa
Radek Łabanowski
przed nami magię lamp. Nie zmienia to jednak
maj 2006
maj 2006
maj 2006
maj 2006
maj 2006
sierpień 2005
sierpień 2005
sierpień 2005
sierpień 2005
sierpień 2005
17
Wzmacniacz lampowy
Wzmacniacz lampowy
Wzmacniacz lampowy
Wzmacniacz lampowy
Wzmacniacz lampowy
HI-END
Aby utrzymać zalety montażu punkt-punkt, wszystkie newralgiczne
połączenia wykonano wysokiej klasy przewodnikiem  srebrną
taS
mą.
Przyjmując 1% próg zniekształceń, otrzymujemy zaledwie 3W dla 8&!
i 1W dla 4&!. Przy wzmacniaczach lampowych mamy jednak zwyczaj posłu-
giwać się także granicą 5% zniekształceń, wzmacniacze lampowe, a w za-
sadzie ich brzmienie, nie boi się zniekształceń tak jak tranzystory, w któ-
rych wzrost THD+N jest powyżej pewnej wartoS
ci mocy raptowny, a poza
tym samo spektrum zniekształceń jest znacznie mniej fizjologiczne, a więc
bardziej przykre dla ucha. W Ancient Audio przy 5% dostajemy już 23W
przy 8&! i 9W przy 4&!, i to są wartoS
ci bardziej praktycznie wyznaczające
realne możliwoS
ci mocowe tego urządzenia. Transformatory wyjS
ciowe
z tylko jednym odczepem, choć uznawane za bezkompromisowe i wykona-
ne z najwyższą precyzją, nie są jednak doskonałe przy szerokim wachlarzu
obciążeń. Jak widać w przeprowadzonych pomiarach, Silver Mono dostro-
jono do obciążenia 8&! i w takich warunkach uzyskujemy znacznie wyższą
moc i niższe zniekształcenia. Niestety, chcąc zafundować urządzeniu ko-
lumny ze zbliżonej półki cenowej, obracamy się wS
ród konstrukcji prze-
ważnie 4&!. W teorii zadanie doboru właS
ciwych kolumn jest tym trudniej-
sze, że obok 8&! impedancji powinna pojawić się wysoka efektywnoS
ć.
W praktyce jednak, w teS
cie odsłuchowym posługiwałem się kolumnami
4&! efektywnoS
ci poniżej 90dB, i jak było, można obok poczytać.
Zasilacz to jedyne miejsce, w którym znajdziemy stado
półprzewodników, na ich rzecz Ancient Audio zrezygnował
z układu lampowego, który był stosowany w poprzednich
konstrukcjach.
Wróćmy jednak do pomiarów, odstęp sygnału od szumu jest, jak na
wzmacniacz lampowy, przyzwoity, wynosi 82dB, dynamika nie może się
jednak popisać znacznie lepszym rezultatem z uwagi na niską moc wyjS
cio-
wą. Nawet najlepiej zaprojektowane i wykonane transformatory wyjS
ciowe
są niestety hamulcem dla współczynnika tłumienia, który sięgnął tylko 12.
Nieco lepsze rozciągnięcie pasma (rys.1) zaobserwujemy dla 8&!, choć
nawet tutaj spadki na skrajach badanego zakresu są widoczne, przy 10Hz
poziom utrzymuje się jeszcze w granicy -2,5dB, z kolei od strony wysokich
częstotliwoS
ci punkt -3dB przypada na 30kHz. Na obciążeniu 4&! wzmac-
niacz osiąga natomiast 19kHz, ale w zakres basu  wchodzi nieco
płynniej - 10Hz osiągając przy -2dB.
Najniższe zniekształcenia uzyskamy dla niskich mocy (rys. 3), minimum
przypada na sam początek zakresu pomiarowego, w okolicach 0,1W. Dalej,
wraz ze wzrostem mocy roS
nie także wskax
nik THD+N.
Konstruktorom udało się natomiast wzorowo wymodelować rozkład
Rys. 1. Pasmo przenoszenia
zniekształceń (rys. 2), osiągnęli rezultat o jakim marzą miłoS
nicy lamp.
Druga harmoniczna góruje nad całym spektrum z bardzo wysokim pozio-
mem -42dB, w jej cieniu znajduje się trzecia z poziomem -61dB. I na tym
w zasadzie koniec, dalsze harmoniczne są już niewidoczne, giną w szu-
mach.
Na koniec krótko o czułoS
ci wzmacniacza - jak na końcówki mocy war-
toS
ć 0,3V jest wysoka i nie ma się czym martwić. Otwiera to drogę dla
wszystkich odtwarzaczy z regulacją poziomu wyjS
ciowego, ale także przed-
wzmacniaczy pasywnych. Jest to zresztą zgodne z polityką firmy, której
wszystkie x
ródła CD posiadają regulację, a projektowaniem preampów An-
cient Audio nie zawraca sobie głowy.
Rys. 2. Zniekształcenia harmoniczne
Moc znamionowa (1% THD+N, 1kHz) [W]
Obciążenie [&!] Wysterowanie (K -kanały)
1 K
8 3/23*
4 1/9*
Czułość (dla maks. mocy) [V] 0,3
Stosunek sygnał/szum (filtr A-ważony, w odniesieniu do 1W) [dB] 82
Dynamika [dB] 87
Zniekształcenia THD+N (1W, 8&!, 1kHz) [%] 0,46
Współczynnik tłumienia (w odniesieniu do 4&!)12
* - 5%
Rys. 3. Moc
maj 2006
maj 2006
maj 2006
maj 2006
maj 2006
18
M
U
I
R
O
T
A
R
O
B
Pomiary przeprowadzono przy użyciu systemu NEUTRIK A2D
A
L