Przykłady:
- Materiały pomocnicze (niem. Hilfsstoffe)
stanowią część składową wyrobów ale spełniają tylko funkcje pomocnicze.
Ze względu na ich małe udziały wartościowe rozliczane są jako koszty ogólne.
Przykłady: gwoździe, śruby, nakrętki, kleje, lakiery, nity, elektrody spawalnicze, opakowanie
- Materiały eksploatacyjne (niem. Betriebsstoffe)
nie wchodzą w skład wyrobu lecz są pośrednio lub bezpośrednio zużywane podczas jego wytwarzania. Ujmowane są wyłącznie jako koszty ogólne.
Przykłady: woda, materiały opałowe, gaz, smary, paliwo, chłodziwo.
- wynagrodzenia pracowników etatowych (stanowisk nierobotniczych)
- koszty lokalowe (czynsze), amortyzacja, zużycie energii, utrzymanie budynków.
(więcej w rozdziale 2.2)
Koszty całkowite (niem. Gesamtkosten) powstające w rezultacie działalności gospodarczej można podzielić na koszty niezależne od wielkości rozmiaru działalności - niem. Beschaftigung (zależne od czasu) oraz koszty zależne od wielkości rozmiaru działalności.
Jak można mierzyć rozmiar działalności (produkcji)?
(np. rzeczywisty czas pracy, planowany czas pracy; liczba wyprodukowanych wyrobów)
Koszty stałe, niezależne od wielkości rozmiaru działalności (niem. Beschaftigung) przyjmują stałą wartość w określonym przedziale czasu. Koszty te, będąc kosztami utrzymania gotowości do pracy (niem. Betriebsbereitschaft), są zależne od czasu
np. odpisy amortyzacyjne, koszty najmu lokali
Koszty zmienne zmieniają się odpowiednio do zmian wielkości rozmiaru działalności. Zależność między wielkością rozmiaru działalności a kosztami zmiennymi może mieć charakter liniowy, progresywny lub degresywny.
Przykłady:
Liniowy: Płace bezpośrednie przy stałej stawce godzinowej
Progresywny: energia elektryczna, jeżeli liczba wytworzonych elementów obrotowych na zmianę zależy od liczby obrotów, przy czym zużycie prądu na obrót rośnie progresywnie wraz ze wzrostem liczby obrotów (podobnie jak zależność zużycia benzyny samochodu osobowego od prędkości)
Degresywny: Płace bezpośrednie na zmianę przy akordowej stawce godzinowej (w rzeczywistości powstaje funkcja „schodkowa")
W praktyce najczęściej stosuje się tylko zależności liniowe.
© Zakład Controllingu i Informatyki Ekonomicznej, Uniwersytet Zielonogórski 2008