3236691876

4 Rozdział I. Zagadnienia ogólne

kwestie zewnętrzne i wewnętrzne tego podmiotu. Według W. Kitlera na konieczność postrzegania obydwu kwestii jednocześnie wskazują następujące fakty:

-    państwo nie jest tylko i wyłącznie sformalizowaną instytucją stosunków międzynarodowych, lecz „wypełnione jest” ludzką, kulturową, materialną i instytucjonalną treścią, która przesądza o pomyślności jego rozwoju i pozycji na arenie międzynarodowej;

-    demokratyczne państwo na ogół reprezentuje na arenie międzynarodowej te wartości z zakresu bezpieczeństwa, które tworzące je społeczeństwo uznaje za własne i wspólne, bez względu na różnice dzielące poszczególne części owego społeczeństwa;

-    bezpieczeństwo państwa jest pochodną różnych indywidualnych i grupowych wartości z zakresu bezpieczeństwa zamieszkującego go społeczeństwa, a także wypadkową bezpieczeństwa wielu innych podmiotów stosunków międzynarodowych;

-    społeczeństwo zamieszkujące dane państwo, określane jako naród, postrzega bezpieczeństwo w związku z występowaniem wyzwań i zagrożeń będących następstwem konfliktowej natury stosunków społecznych, skutków rozwoju cywilizacyjnego i postępu technologicznego, a także niszczącego działania przyrody. Reasumując, w tradycyjnym podejściu bezpieczeństwo państwa traktowane

jest jako taki układ okoliczności, który sprawia, że państwo nie będzie przedmiotem żadnego ataku, a przynajmniej że atak skierowany przeciwko niemu nie będzie miał żadnych szans powodzenia. Gwarancjami tak rozumianego bezpieczeństwa są posiadane przez państwo siły zbrojne oraz zagwarantowane porozumieniami międzynarodowymi możliwości otrzymania skutecznej pomocy ze strony innych państw.

W tym miejscu uzasadnionym staje się pytanie: czy bezpieczeństwo państwa demokratycznego - obejmujące liczne rodzaje potrzeb oraz uwzględniające różne czynniki - można utożsamić z bezpieczeństwem narodowym? W literaturze przedmiotu przeważa pogląd zalecający ostrożność. W tradycyjnym ujęciu bowiem bezpieczeństwo państwa dotyczy bezpieczeństwa instytucji politycznej, posiadającej suwerenną władzę, określone terytorium oraz ludność podległą ciału władczemu. W bezpieczeństwie państwa zawsze chodzi o utrzymanie porządku w zbiorowości państwowej, zapewnienie jej bezpieczeństwa zewnętrznego i wewnętrznego - głównie jej części władczej¹. Natomiast w bezpieczeństwie narodowym nie chodzi jedynie o ochronę i obronę istnienia państwa jako takiego przed zagrożeniami, lecz także o pomyślny byt i rozwój oraz ochronę wartości bliskich poszczególnym członkom społeczności, które nawet bez istnienia państwa posiadają znaczenie.

Można więc przyjąć, że „bezpieczeństwo narodowe:

a) stanowi wartość nadrzędną pośród innych celów państwa (narodowych) i jednocześnie przesądza o pomyślności ich realizacji;