międzynarodowego. Teorie powstałe na gruncie neorealizmu i systemów-światów są popularnym tematem analiz z zakresu teorii stosunków międzynarodowych14.
Wydaje się zatem, iż próba sformułowania metodologicznych założeń dla zintegrowanych badań systemów pozwoliłaby na wartościowe uporządkowanie tematu. Dlatego niezbędna jest refleksja nad kategorią systemu i jej istniejącymi, jak też możliwymi zastosowaniami. W niniejszej rozprawie kategoria systemu międzynarodowego pojawia się w NSM w pracach z zakresu teorii stosunków międzynarodowych w kilku znaczeniach.
Tabela 1. Kluczowe interpretacje kategorii systemu międzynarodowego w NSM
Myślenie systemowe |
Analiza systemowa |
Poziom analizy systemu |
System jako sposób pojmowania lub syntetyzowania zaobserwowanych regularności świata społecznego. |
System jako metoda badawcza, umożliwiająca ujmowanie pojęć i wydarzeń społecznych jako zespołu zależnych zjawisk. |
System jako najszerszy poziom uogólniania obserwowanych zjawisk |
Źródło: opracowanie własne
Zadaniami badawczymi, które wyznaczył sobie autor pracy są usystematyzowanie wiedzy na temat kategorii systemu międzynarodowego, odniesienie się do jego rozmaitych znaczeń i wpływu na dotychczasowy rozwój dyscypliny oraz wskazanie nowych kierunków rozwoju w przyszłości. Ponadto, próba podjęcia tej problematyki w rozprawie doktorskiej wydaje się ciekawym wyzwaniem dla tożsamości naszej dyscypliny i jej metodologii badawczej, jest też szansą na lepsze zrozumienie problemów analizowanych na co dzień w NSM. Zgodnie z poglądem Józefa Kukułki, dobre przygotowanie metodologiczne pozwala trafniej oceniać stan faktyczny wiedzy, jaką dysponujemy15.
14 Zob. Marek Rewizorski, „Koncepcja systemu światowego według Immanuela Wallersteina", Przegląd Politologiczny, nr 1/2009, s. 65-78; idem., „Konceptualizacja Zachodu w nauce o stosunkach międzynarodowych", Wrocławskie Studia Politologiczne, nr 13/2012, s. 92-106; Łukasz Fijałkowski, Andrzej Polus, „Krytyczna analiza wybranych aspektów teorii polityki międzynarodowej Kennetha Waltza", Wrocławskie Studia Politologiczne, nr 13/2012, s. 60-72; Janusz Hryniewicz, „Cenlrum-Peryferie: stara teoria w nowych czasach", Studia Polityczne, PAN, nr 31/2013, s. 291-314.
15 Józef Kukułka, Problemy teorii stosunków międzynarodowych, Wydawnictwo PWN, Warszawa 1978, s. 8.
9