Wycena a wiarygodność i porównywalność sprawozdania finansowego
Natomiast w części empirycznej zakres czasowy pracy obejmuje okres od 2004 roku do 2010 roku.
Rozważając przedmiot rozprawy, wykorzystano istniejące źródła pochodzące z polskiej, anglo- i niemieckojęzycznej literatury przedmiotu. Są to źródła z zakresu teorii rachunkowości, rachunkowości finansowej, sprawozdawczości finansowej i historii rachunkowości. W pracy korzystano głównie z prac naukowych, artykułów prasowych, polskich i międzynarodowych regulacji prawa bilansowego, sprawozdań finansowych spółek notowanych na GPW w Warszawie. W rozprawie zostały przedstawione wyniki z autorskiego badania empirycznego sprawozdań finansowych spółek notowanych na GPW w Warszawie.
Realizacja celu głównego oraz celów cząstkowych determinowała dobór metod badawczych. W pracy zastosowano metody: krytycznej analizy literatury przedmiotu, analizy porównawczej i metodę dyrektywy celowościowejl4. Wnioski z analizy teorii rachunkowości i rozwiązań stosowanych w Międzynarodowych Standardach Sprawozdawczości Finansowej i polskich regulacjach rachunkowości, opracowano na drodze rozumowania dedukcyjnego. Z kolei bezpośrednia obserwacja metod i zasad wyceny dokonywana na podstawie sprawozdań finansowych spółek notowanych na GPW w Warszawie, pozwoliła na przeprowadzenie wnioskowania indukcyjnego. Synteza wniosków opracowanych w części teoretycznej i empirycznej pracy umożliwiła opracowanie wzorca wyceny, wykorzystującego metodę dyrektywy celowościowej. Dało to również asumpt do przygotowania rekomendacji odnoszących się do ustawy o rachunkowości i Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej.
Celowi i przedmiotowi badań podporządkowano konstrukcję pracy. Praca składa się z pięciu rozdziałów, poprzedzonych wstępem i podsumowanych w zakończeniu. Całość zamykają spisy wykorzystanej literatury, tabel, schematów, a także załącznik zawierający wykaz badanych spółek.
Rozdział pierwszy jest poświęcony wycenie w teorii rachunkowości. Na początku scharakteryzowano rachunkowość jako dyscyplinę naukową i charakter teorii tworzonych w jej ramach. Na tle nauki filozofii i ekonomii omówiono problematykę pomiaru w rachunkowości. Określono także czym jest wycena w rachunkowości i wskazano na jej ograniczenia. Dalszą część rozważań poświęcono analizie klasycznych teorii bilansowych z punktu widzenia wyceny. Omówiono teorie bilansu statycznego, dynamicznego i organicznego, a także późniejsze koncepcje bilansowe, wskazując na odmienne cele stawiane przed sprawozdaniem finanso-
14 Dyrektywy celowościowe (d.c.) - wskazują co należy uczynić, aby osiągnąć określony cel. D.c. niczego jednak nie nakazują ani nie zakazują, tylko wskazują środek do osiągnięcia celu. Zbudowane są z dwóch elementów-: celu działania i normy (zdania opisowego). Norma, wyrażona w d.c. nie jest poparta naciskiem zewnętrznym w kierunku postępowania określonego typu. lecz jest racjonalnym, naukowym uzasadnieniem postępowania w iodącego do celu. D.c. w rachunkowości należy odróżnić od standardów. określających co jest stosowaną praktyką w danej sytuacji. Więcej na temat d.c. piszą: K. G. Szymański [1988, s. 54] i A. C. Littleton [1966, s. 41].
14 I S t r o n a