3833474152

Wycena a wiarygodność i porównywalność sprawozdania finansowego

Rachunkowość jest obecnie klasyfikowana jako nauka społeczna²⁰ stosowana [Szymański 1988, s. 43 i 47], Oznacza to, że nie jest ani sztuką, ani czystą teorią. Rachunkowość jest nauką²¹ ze względu na metodologię²², natomiast nauką stosowaną ze względu na zorientowanie na cel [Jarugowa (red.) 1991, s. 12-13].

O odrębności rachunkowości jako dyscypliny naukowej zdecydowały przede wszystkim jej przedmiot²³, podmiot, a także właściwe dla rachunkowości metody poznawcze, zasady²⁴ i terminologia²⁵. S. Skrzywan [1968, s. 5] definiuje rachunkowość jako system „retro- i prospektywnej informacji gospodarczej, który wykorzystuje wycenione w pieniądzu i bilansujące się ogólne i szczegółowe dane liczbowe dla ustalania, planowania i analizy wyników finansowych i sytuacji finansowej jednostki gospodarczej”.

W podobnym duchu przedmiot rachunkowości określa Y. Ijiri [1972], który uważa, że przedmiotem nauki rachunkowości jest związek między zdarzeniami gospodarczymi, a danymi zarejestrowanymi na ich podstawie i przekazanymi w postaci sprawozdań finansowych.

Zatem przedmiotem rachunkowości jako nauki jest szczególny rodzaj opisu faktów, które są wyrażone poprzez zasadę mierzalności w jednostkach pieniężnych. Wyniki tego opisu nie są celem samym w sobie, ale są wykorzystane przez zainteresowane strony do obsługi informacyjnej procesów gospodarowania. Stąd też rachunkowość jest nauką o pomiarze ekonomicznym, jeśli przymiotnik „ekonomiczny” użyjemy do oznaczenia pomiaru wielkości, przede wszystkim pieniężnych, których znajomość jest niezbędna właśnie w procesie gospodarowania [Wojtowicz 2002, s. 246], Określając zatem przedmiot rachunkowości należałoby zadać pytanie: „Co jest do zmierzenia?” i „Jakie są oczekiwane wyniki pomiarów?”.

²⁰    Analiza wielowiekowej historii rachunkowości pozwala stwierdzić, że ewoluowała ona i nadal ewoluuje wraz z rozwojem społeczeństw i jego potrzeb. O ponadczasowości rachunkowości z jednej strony decydują przedmiot, metody i zasady jej nauki, z dmgiej strony walory użytkowe praktyki rachunkowości. Niemniej jednak na przestrzeni dziejów rachunkowość stanowiła przede wszystkim system informacyjny opisujący to, co faktycznie w przedsiębiorstwie zaistniało. Zatem w każdym momencie czasowym realizowała jej fundamentalny postulat - przedstawienie prawdziwego i rzetelnego obrazu działalności przedsiębiorstwa [Gwart, Jezierska 2004. s. 212-213].

²¹    Nauka rachunkowości to zarówno rezultaty, wytwory' naukowego poznania w zakresie działania określanego mianem rachunkowości jako działalności prakty cznej, jak również proces badawczy', doprowadzający do tych rezultatów.

²²    Rozważając zagadnienie dotyczące metodologii i przedmiotu badań w rachunkowości należy dokonać rozróżnienia dwóch zasadniczych rodzajów badań: 1. badań w ramach nauki rachunkowości i 2. badań o rachunkowości. W pierwszym przypadku badania prowadzone są w zakresie przedmiotu nauki rachunkowości. Dntgi typ badań stanowi element metarachunkowości i dotyczy problemów związanych z określeniem roli rachunkowości pośród innych nauk. a także związków między rachunkowością a tymi naukami. Przykładem ty ch ostatnich są badania pozy tywne rachunkowości oparte o teorię agencji.

²³    Przedmiotem określonej nauki jest jej problematyka badawcza, czyli zbiór pytań dotyczących pewnych przedmiotów, zjawisk czy procesów, które znalazły się w polu zainteresowań badacza [Nowak 1970, s. 220],

²⁴    Metody poznawcze rachunkowości będą przywołane w punkcie 2.3. Szerzej o metodach poznawczych pisze J. Górski [1995],

²⁵    Terminologia jako. że jest naukow a, jest interdyscyplinarnie komunikow ana.

20 I S t r o n a