4130653846

68 SPRAWOZDANIA

2 akademii rolniczych, 1 akademii ekonomicznej, 1 szkoły pedagogicznej, 1 szkoły morskiej, 2 jednostek Polskiej Akademii Nauk, oraz 3 instytutów resortowych) — w 12 miastach,

—    kwestionariuszy ankiet (III) wypełnionych w 15 bibliotekach opracowujących różnego typu katalogi centralne czasopism lub także innych wydawnictw ciągłych.

Ankiety I i II miały dostarczyć informacji o sytuacji w bibliotekach, a w szczególności nt: zbiorów czasopism zachodnich, ich doboru i gromadzenia (łącznie z mechanizmami finansowania), katalogów dostępnych dla użytkowników, czytelni, usług świadczonych na rzecz czytelników (wypożyczeń i sporządzania kopii), oraz nt. współpracy między bibliotekami w zakresie: doboru tytułów, stosowania norm i nowej technologii, mechanizmów międzybibliotecznych wypożyczeń czasopism i/lub dostarczania kopii artykułów z uwzględnieniem sprawności tej współpracy. Respondenci proszeni byli również o podanie faktycznych lub szacunkowych danych nt stopnia zaspokojenia zapotrzebowania czytelników na czasopisma zachodnie na podstawie:

—    zbiorów własnych biblioteki,

—    wypożyczeń/dostarczania kopii artykułów z innych bibliotek krajowych,

—    pozyskiwania kopii artykułów z bibliotek zagranicznych,

—    odsetka niezrealizowanych zamówień czytelników.

Pytania otwarte zawierały prośbę o uwagi i komentarze oraz sugestie i propozycje dotyczące trudności i możliwości polepszenia dostępności czasopism zachodnich dla czytelników w kraju.

Aby zgromadzić dane nt dostępu do informacji o istnieniu i lokalizacji czasopism zachodnich w bibliotekach krajowych, pytania zawarte w ankiecie III, skierowanej do twórców katalogów centralnych, dotyczyły: zakresu tematycznego katalogowanych czasopism, rozmieszczenia terytorialnego i liczby bibliotek uczestniczących w budowie katalogu, warunków współpracy, technologu wykorzystywanej do budowy i udostępniania katalogu, postaci fizycznej katalogu, częstotliwości uaktualniania, daty najnowszego wydania, liczby tytułów objętych katalogiem, finansowania prac związanych z opracowywaniem katalogu, odbiorców/nabywców/użytkowników katalogu, problemów związanych z publikowaniem katalogu.

Dodatkowych informacji nt. dostępności zachodniej literatury periodycznej dla czytelników krajowych poszukiwano w piśmiennictwie bibliotekarskim, materiałach konferencyjnych i in.

Oprócz krajowych statystyk oraz indywidualnych danych liczbowych i faktów gromadzono też — dla porównań — różnego rodzaju dane publikowane przez organizacje międzynarodowe, biblioteki zagraniczne, producentów bibliograficznych baz danych. Podobnie jak w wypadku krajowych źródeł niektóre dane odnosiły się do czasopism, inne szerzej — do wydawnictw ciągłych.

Zgodnie z koncepcją badawczą zgromadzone dane rozmieszczono i analizowano w trzech grupach tematycznych: zbiory, informacja o zbiorach, dostarczanie dokumentów. Wyniki badań opracowano i przedstawiono w postaci tabel, diagramów i zestawień porównawczych. Czynniki stojące na przeszkodzie powszechnej dostępności czasopism zachodnich wymienione expresis verbis przez respondentów w odpowiedziach na pytania otwarte lub występujące jako „produkt uboczny” w innych odpowiedziach, zostały zaklasyfikowane do kilku grup (polityka i praktyka gromadzenia, informacja o zbiorach, dostęp efektywny oraz uwagi ogólne) i scharakteryzowane jako ekonomiczne, techniczne, funkcjonalne oraz behawioralne.

Ostatnim stadium badania była ocena potencjalnej i efektywnej dostępności zachodniej literatury periodycznej w krajowych bibliotekach naukowych oraz czynników warunkujących dostępność. Ponieważ nie istnieją bezwzględne miary dostępności piśmiennictwa, ocena dokonywana była za pomocą porównań, na różnych poziomach szczegółowości, zarówno w skali krajowej, jak i międzynarodowej. Porównano m.in. stosowane metody doboru tytułów i gromadzenia, udział czasopism publikowanych w różnych krajach i znajdujących się w zbiorach bibliotek krajowych oraz w międzynarodowym wykazie publikacji, zbiory bibliotek o tym samym profilu tematycznym w kraju i za granicą, zbiory bibliotek i listy lub liczby czasopism, z których artykuły są opisywane w odpowiednich dziedzinowych i wielodyscyplinarnych bibliograficznych bazach danych, zaopatrzenie w czasopisma zachodnie bibliotek w różnych regionach kraju w odniesieniu do potencjalnych potrzeb, kompletność informacji o zbiorach czasopism na podstawie danych statystycznych pochodzących z różnych źródeł, technologie stosowane w operowaniu informacją