4130653865

METODYKA KATALOGU PRZEDMIOTOWEGO 87

określników odpowiadających nazwom organizacji, stowarzyszeń związanych z tematami toponi-micznymi (s. 24-25). Uważam, że wszelkie dodatkowe informacje zamieszczane na karcie katalogowej o określonych wymiarach są dla czytelnika utrudnieniem, i dlatego lepszym rozwiązaniem jest w takim wypadku stosowanie różnego rodzaju odsyłaczy.

Nie zgadzam się również z zaleceniem Autorki dotyczącym określników chronologicznych a związanym z wyrażeniami słownymi typu: po (np.: po 1945 r.), przed, do, od. Autorka postuluje wprowadzenie wielokropka (np.: ... 19 w. = od bliżej nieoznaczonego okresu do wieku 19) dla określników odnoszących się do nie oznaczonego początku i znak po cyfrze (np.: 19 w.-* = od wieku 19 do współczesności). Dla określników odnoszących się do nie oznaczonego zakończenia (s. 25). Sądzę, że jest do zbyt skomplikowane i że praktyka stosowana przez Przewodnik Bibliograficzny jest wygodniejsza.

I wreszcie uwagi dotyczące struktury hasła przedmiotowego. Autorka rozpatruje kolejność i liczbę elementów hasła przedmiotowego rozwiniętego, stwierdza, że jego elementami mogą być

-    obok tematu — określniki: treściowe, geograficzne, chronologiczne i formalne. Określników geograficznych nie może być więcej niż dwa, w tym jeden toponimiczny, poprzedzony określnikiem geograficznym właściwym. Przykładem jest tu hasło: Budownictwo - zabytki - ochrona - metody

-    Polska - Warszawa. Gdyby przykład ten uzupełnić o określnik chronologiczny i formalny to otrzymalibyśmy hasło przedmiotowe zbyt rozwinięte: Budownictwo - zabytki - ochrona - metody

-    Polska - Warszawa - 1918-1939 - bibliografia. Takie hasło przedmiotowe jako wyrażenie języka informacyjno-wyszukiwawcze nie będzie sprawne. W praktyce podobna sytuacja nie powinna mieć miejsca. Należy utworzyć większą liczbę charakterystyk wyszukiwawczych, np.: Budownictwo

-    zabytki - ochrona - metody - Polska, Warszawa - zabytki - ochrona - metody, Konserwatorstwo

-    metody - Polska. Mamy wtedy większe możliwości obrania odpowiadającej naszym potrzebom strategii wyszukiwawczej. Dwa określniki geograficzne w jednym haśle przedmiotowym, to

-    moim zdaniem — niezbyt fortunne rozwiązanie. Uwaga ta dotyczy również rozdziału 5, w którym Autorka daje przykłady stosowania określników geograficznych (np. Opieka społeczna

-    Polska - Kraków).

Na koniec chciałabym skupić się na rozdziale dotyczącym budowy katalogu przedmiotowego. Zalecenia Autorki są szczególnie ważne dla osoby rozpoczynającej samodzielne prowadzenie katalogu, ponieważ — oprócz ogólnych zasad porządkowania tematów, określników i opisów bibliograficznych — podsuwają istotne propozycje modyfikacji opisów przedmiotowych. Umiejętność opuszczania lub dodawania elementów hasła w opisie przedmiotowym adnotacyjnym, aby uzyskać użytkowny — jak powiedziałby A. Łysakowski — język informacyjno-wyszukiwawczy, jest nieodzowna szczególnie dla tych bibliotekarzy, którzy wykorzystują w pracy Przewodnik Bibliograficzny. Doskonale dobrane przykłady jasno ilustrują myśli Autorki i są rzeczywiście pomocne.

Uważam, że recenzowana Instrukcja jest nie do przecenienia jako pomoc metodyczna, ponieważ jest jedyną tego typu pozycją dostępną wszystkim zainteresowanym problematyką katalogów przedmiotowych. Mimo pewnych rozwiązań kontrowersyjnych daje możliwość wybrania rozwiązań najkorzystniejszych dla konkretnych katalogów. Dodatkowym walorem jest duża liczba przykładów ilustrujących propozycje Autorki. Cieszy fakt, że Instrukcja ujrzała już światło dzienne i należy teraz czekać na drugie wydanie poszerzone o zasady tematowania wydawnictw ciągłych.

Teresa Szymorowska

Maszynopis wpłynął do redakcji 9 grudnia 1991