5987092042

3. Wpływ na środowisko oraz techniczne i organizacyjne sposoby zapobiegania negatywnym oddziaływaniom

3.1.    Atmosfera

Odpady górnictwa węgla kamiennego w trakcie przemieszczania, składowania i technicznej rekultywacji podlegają działaniu czynników atmosferycznych. W wyniku działania słońca i wiatru powierzchnia odpadów wysycha, co prowadzi do wzmożonej emisji pyłów. Wielkość sił emisji jest funkcją wymiarów, kształtu i gęstości cząsteczek pyłu, a także sił adhezji na nie działających. Emisja jest również uzależniona od prędkości wiatru i turbulencji (Kotowski, 2006). Dostęp powietrza do wnętrza bryły składowanych odpadów powoduje utlenianie substancji węglowej oraz mineralnej, a w konsekwencji emisję: CO, CO2, NO_x, SO2, WWA (wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne) oraz C_xH_y. Wzmożona emisja pyłów i gazów występuje w trakcie transportu i deponowaniu odpadów oraz podczas prowadzenia prac rekultywacyjnych (Pikoń, Bugała, 2007). Procesy utleniania materii węglowej powiązane z utlenianiem pirytu (reakcja egzotermiczna) prowadzić mogą do zjawiska samozagrzewania się odpadów i wytworzenia temperatury krytycznej zapłonu węgla. W wyniku samozapalenia się odpadów dochodzi do powstania pożaru endogenicznego. Procesy termiczne mogą być także inicjowane przez źródła zewnętrzne (pożary egzogeniczne), najczęściej wywołane w trakcie zagospodarowania lub rekultywacji odpadów (Dulewski i in., 2010). Aktywne termicznie i zapożarowane zwałowiska odpadów są źródłem wzmożonej emisji gazów, wśród których występują: dwutlenek węgla, tlenek węgla, dwutlenek siarki, siarkowodór, amoniak, chlor oraz para wodna (Falcon, 1986; Adamczyk, Białecka, 1999; Różański, 2009). Zdecydowanie najgroźniejsze z pewnością jednak są związki WWA o potwierdzonych własnościach kancerogennych (Kuna-Gwoździewicz, 2013).

3.2.    Hydrosfera

Kwestia wpływu odpadów powęglowych na wody podziemne i powierzchniowe jest zagadnieniem kluczowym nie tylko z punktu widzenia możliwości bezpośredniego wykorzystania wód przez człowieka, ale także z uwagi na pośrednie oddziaływania potencjalnych zanieczyszczeń na biosferę, w szczególności ekosystemy terenów podmokłych.

14