EKONOMIA zarys podstawowych problemów
Ekonomia podażową to teoria makroekonomiczna, która podkreśla większe znaczenie zarządzania podażą oraz znaczenie bodźców do pracy, oszczędzania oraz inwestowania od znaczenia zarządzania popytem przy kształtowaniu polityki makroekonomicznej w celu osiągnięcia maksymalnego zatrudnienia, produkcji i wzrostu gospodarczego oraz stabilności cen.
Ekonomia popytowa to teoria makroekonomiczna uzasadniająca politykę gospodarczą, której celem jest pobudzenie i zarządzanie globalnym popytem.
1.2. Podstawowe problemy ekonomiczne
Przedstawione definicje ekonomii oraz jej rodzaje wyraźnie wskazują na szeroki zakres problemów mieszczących się w jej obrębie. Problemy te - określane jako ekonomiczne, są w istocie zawsze konkretnym, poważnym zagadnieniem lub zadaniem do rozwiązania, bądź też kwestią do rozstrzygnięcia z obszaru działalności gospodarczej. Dla wszystkich typów gospodarki fundamentalnymi i wspólnymi są trzy podstawowe problemy ekonomiczne, tworzące pewną określoną triadę fundamentalnych problemów organizacji gospodarki. Sprowadzają się one do znalezienia odpowiedzi na trzy następujące grupy pytań:
- CO, KIEDY i ILE należy produkować?;
- KTO i JAK się powinien produkować dobra?;
- DLA KOGO mają być wytwarzane dobra i w JAKI SPOSÓB dzielone?
Pierwsza z grup pytań dotyczy rozwiązania kwestii ilości i asortymentu alternatywnych dóbr i usług które należy wytworzyć, proporcji tych wytworów oraz czasu w którym ma nastąpić ich wytworzenie.
Druga grupa pytań dotyczy rozwiązania kwestii przez kogo te dobra i usługi mają zostać wytworzone, z jakich zasobów oraz za pomocą jakiej metody.
Z kolei trzecia grupa pytań dotyczy rozwiązania kwestii kto ma użytkować dobra i usługi wytworzone w danym kraju i czerpać z niego korzyści, a w ostateczności w jaki sposób mają być one podzielone między poszczególne jednostki.
Wszystkie te grupy pytań obrazujące triadę podstawowych problemów ekonomicznych wskazują jednocześnie na koniecznością dokonywania nieustannych wyborów w procesie gospodarowania napędzanego z jednej strony nieograniczonymi potrzebami, z drugiej strony zaś hamowanego ograniczonymi zasobami. Związek ten w istocie rzeczy wyznacza obszary rozwiązań podstawowych problemów ekonomicznych (schemat 1.4.). U jego podstaw leży zawsze rozwiązanie dylematu wyboru, w każdej społecznej a także i indywidualna sytuacji, sposobu zaspokojenia potrzeb (z swej natury nieograniczonych) przy ograniczoności i rzadkości zasobów.
Związki pomiędzy podstawowymi problemami ekonomicznymi wskazują także, że ich pierwotnym wyznacznikiem jest ograniczoność zasobów.
Schemat 1.4. Wyznaczniki podstawowych problemów ekonomicznych
1.3. Podstawowe kategorie, prawa i teorie ekonomiczne
Każdy system teoretyczny, a takim jest ekonomia musi bazować na szerokiej aparaturze metodologicznej. Taka w przypadku ekonomii stanowią kategorie, prawa i teorie ekonomiczne. Wobec ich wielości możliwym staje się jednak zaprezentowanie tylko istoty tych pojęć oraz wskazanie tych, które są powszechnie uznawanych za podstawowe. Ich charakterystyka zostanie przybliżona w toku dalszych wykładów.
9