6
Znany jest również pogląd, że skazany odbywa bardziej dolegliwą część kary dopiero po wyjściu z zakładu karnego i dlatego określenie zakresu pomocy postpenitencjarnej ma dla niego istotne znaczenie. Brak możliwości zaspokojenia egzystencjalnych potrzeb człowieka po wyjściu ma wolność może zniweczyć proces resocjalizacji rozpoczęty w zakładzie karnym.
W moich badaniach starałem się także ustalić to, co skazani wiedzą o pomocy postpenitencjarnej, jakie są ich oczekiwania w tym zakresie oraz jak wygląda konfrontacja tych oczekiwań z założeniami polityki społecznej i aktualnym stanem prawnym regulującym pomoc postpenitencjarną w Polsce. Uważałem, że ustalenia te mają duże znaczenie teoretyczne i praktyczne. Mogą bowiem poszerzyć naszą wiedzę o funkcjonowaniu systemu postpenitencjarnego i w ten sposób wpłynąć na jego poprawę. Z kolei wyniki badań oraz wysnute z nich wnioski mogą znaleźć praktyczne zastosowanie w organizacji pomocy postpenitencjarnej. Poznanie oczekiwań badanych i ich ocena systemu pomocy postpenitencjarnej może zatem przyczynić się do korekt tego systemu oraz działalności resocjalizacyjnej.
Rozprawa składa się z sześciu rozdziałów poprzedzonych wstępem i uzupełnionych bibliografią. We wstępie przedstawiłem motywy podjętego tematu, cele oraz strukturę opracowania.
W rozdziale pierwszym przedstawiłem metodologiczną koncepcję badań własnych. Ukazałem również problemy i hipotezy badawcze oraz zmienne, wskaźniki i metody, a także techniki i narzędzia badawcze.
Rozdział drugi jest próbą skrótowego ukazania kształtowania się kary pozbawienia wolności i pomocy skazanym. Zwracam w nim uwagę na to, że już od czasów starożytnych zdawano sobie sprawę z tego, iż po odbyciu kary i wyjściu skazanego na wolność, następuje w jego życiu krytyczny okres i wówczas należy mu pomóc. Szczególną rolę w tym powrocie byłego więźnia do społeczeństwa odgrywa rodzina i najbliższe otoczenie. W rozdziale tym ukazuje ponadto proces kształtowania się systemu penitencjarnego w naszym kraju1.
W rozdziale trzecim zawarłem rozważania na temat idei i celów pomocy postpenitencjarnej. Przedstawiłem także zasady udzielania tejże pomocy przez
zob. Porowski M., Kamień... : Ptaśnik J., Miasta i mieszczaństwo w dawnej Polsce, Kraków 1934; Rabinowicz L., Podstawy nauki o więziennictwie, Warszawa 1933; Rafacz J., Dawny proces polski. Warszawa 1925; Szczaniecki M., Powszechna historia państwa i prawa, t.l, Warszawa 1997.