plik


ÿþ Ten ebook zawiera darmowy fragment publikacji "GPW I - GieBda Papierów Warto[ciowych w praktyce" Darmowa publikacja dostarczona przez ZloteMysli.pl Copyright by ZBote My[li & Marcin Krzywda, rok 2010 Autor: Marcin Krzywda TytuB: GPW I - GieBda Papierów Warto[ciowych w praktyce Data: 11.12.2011 ZBote My[li Sp. z o.o. ul. Toszecka 102 44-117 Gliwice www.zlotemysli.pl email: kontakt@zlotemysli.pl Niniejsza publikacja mo|e by kopiowana, oraz dowolnie rozprowadzana tylko i wyBcznie w formie dostarczonej przez Wydawc. Zabronione s jakiekolwiek zmiany w zawarto[ci publikacji bez pisemnej zgody Wydawcy. Zabrania si jej odsprzeda|y, zgodnie z regulaminem Wydawnictwa ZBote My[li. Autor oraz Wydawnictwo ZBote My[li doBo|yli wszelkich staraD, by zawarte w tej ksi|ce informacje byBy kompletne i rzetelne. Nie bior jednak |adnej odpowiedzialno[ci ani za ich wykorzystanie, ani za zwizane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz Wydawnictwo ZBote My[li nie ponosz równie| |adnej odpowiedzialno[ci za ewentualne szkody wynikBe z wykorzystania informacji zawartych w ksi|ce. Wszelkie prawa zastrze|one. All rights reserved. Spis tre[ci Wstp.....................................................................................5 Czym inwestowanie JEST?.................................................5 Czym inwestowanie NIE JEST?..........................................6 Po co inwestowa?.............................................................7 Dlaczego warto inwestowa? .............................................7 Elementy zyskownej inwestycji...........................................9 Poznaj siebie.....................................................................10 Przygotuj si na sprzeczno[ci...........................................12 Rodzaje inwestycji.............................................................14 GieBda od [rodka...................................................................19 Rynek kapitaBowy..............................................................19 GieBda Papierów Warto[ciowych w Warszawie.................24 Rozliczanie transakcji........................................................28 Nadzór nad rynkiem kapitaBowym i dziaBania zabronione. .29 Inwestorzy na GieBdzie......................................................35 Organizacja notowaD........................................................40 Indeksy gieBdowe...............................................................43 Papiery warto[ciowe.............................................................59 Akcje.................................................................................59 Obligacje...........................................................................64 Instrumenty pochodne.......................................................67 Zaczynamy gr na gieBdzie...................................................71 Dlaczego warto gra na gieBdzie?.....................................71 Trudne pocztki.................................................................72 Otwieramy rachunek inwestycyjny....................................80 Wirtualne gry gieBdowe......................................................89 Co decyduje o sukcesie na gieBdzie?................................90 Psychologia gracza gieBdowego........................................96 Jak gra, aby wygra?........................................................101 Metody inwestycyjne.......................................................101 Analiza techniczna..........................................................102 Analiza fundamentalna....................................................118 Analiza portfelowa...........................................................124 Wybór metody.................................................................127 Horyzont inwestycyjny.....................................................128 Problem ryzyka i dywersyfikacja.....................................129 Praktyczne wykorzystanie analizy technicznej................130 PosBugiwanie si ró|nymi rodzajami zleceD ...................136 ZakoDczenie.......................................................................145 PosBowie..........................................................................151 Podatek gieBdowy................................................................155 Co, je[li osign strat?..................................................155 PIT-8C.............................................................................156 Koszty uzyskania przychodu...........................................157 Dochody z dywidend.......................................................157 Podsumowanie................................................................158 SBynni inwestorzy i ich fortuny.............................................161 USA................................................................................161 Polska.............................................................................168 Zaczynamy.........................................................................173 Gra GieBdowa Onet.pl.........................................................175 Wirtualny rachunek inwestycyjny....................................176 SkBadamy zlecenia..........................................................177 Ranking wirtualnych traderów.........................................182 Gra gieBdowa invest24.pl.....................................................183 SkBadanie zleceD.............................................................183 Sezony i konkursy...........................................................187 Symulacja GetSell.com.......................................................189 Inne gry i konkursy..............................................................191 Podsumowanie...................................................................193 Bibliografia..........................................................................195 Strony internetowe:.........................................................196 Spis rysunków.....................................................................197 GPW 1 :: Marcin Krzywda :: ZBote My[li GieBda od [rodka GieBda od [rodka Rynek kapitaBowy W gospodarkach wolnorynkowych funkcjonuje co[, co fachowo nazywamy rynkiem finansowym. Pojcie to jest do[ szerokie i abstrakcyjne. Obejmuje wiele ró|nych aspektów, innych rynków. Termin ten, jak wiele innych w ekonomii, jest raczej umowny. Przyjmijmy, |e jest to miejsce, gdzie przedsibiorstwa szukaj [rodków na finansowanie swojej dziaBalno[ci. Je|eli potrzebuj pienidzy  krótkoterminowych (do jednego roku), zwracaj si ku rynkowi pieni|nemu. Natomiast je|eli my[l o dBugoterminowym rozwoju, zwracaj si ku rynkowi kapitaBowemu, gdzie mog emitowa akcje i obligacje. Podstawow form rynku kapitaBowego jest rynek papierów warto[ciowych. Towarem, którym si handluje, s papiery warto[ciowe, tzn. dokumenty stwierdzajce istnienie okre[lonego prawa majtkowego. Lokowanie pienidzy w papier warto[ciowy ma na celu osignicie korzy[ci kapitaBowych, czyli zysku. Ró|ni si jednak od inwestycji chocia|by w lokaty bankowe, gdy| zawiera elementy ryzyka. Polega ono na wyborze akcji spóBki, które w przekonaniu inwestora bd zwy|kowa, przynoszc mu przy sprzeda|y spodziewane przychody. Ryzykowne mo|e by te| okre[lenie horyzontu czasowego wyj[cia z inwestycji, a wic momentu planowanej sprzeda|y zakupionego wcze[niej papieru. Istnieje bowiem prawdopodobieDstwo wystpienia sytuacji, w której inwestor zmuszony do likwidacji 5 GPW 1 :: Marcin Krzywda :: ZBote My[li inwestycji przed planowanym terminem odsprzeda akcje nie tylko poni|ej szacowanej ceny, ale tak|e poni|ej ceny, po której je zakupiB. Rysunek 1. PodziaB rynku finansowego Najlepszym miejscem, w którym mog si spotka zarówno inwestorzy, którzy chc kupi akcje, jak i spóBki, które chc te akcje emitowa, jest GieBda Papierów Warto[ciowych. GieBda gromadzi kupujcych i sprzedajcych. Mówimy, |e rynek kapitaBowy umo|liwia mobilizacj kapitaBu  czyli jego przepByw pomidzy tymi, którzy posiadaj go w nadmiarze, a tymi, którzy go poszukuj w celu finansowania inwestycji. Jasne, |e obie strony musz mie w tym jaki[ interes. Korzy[ dla spóBki jest oczywista  dostaje ona pienidze, które byBy jej potrzebne. Ale co z tego ma kupujcy? Tutaj mo|liwe korzy[ci s dwie: jedna  prawa wynikajce z posiadania akcji (pisz o tym szczegóBowo kilka stron dalej), takie jak: prawo do gBosu w zarzdzaniu spóBk czy prawo do udziaBu w jej zyskach; druga  inwestorzy licz na korzystn dla nich zmian ceny akcji, 6 GPW 1 :: Marcin Krzywda :: ZBote My[li tzn. |e w przyszBo[ci bd mogli zarobi na jej sprzeda|y. GieBdowy system komputerowy na bie|co ustala ceny wszystkich papierów warto[ciowych. Dzieje si to na podstawie zleceD skBadanych przez inwestorów. Mówimy, |e gieBda umo|liwia wycen kapitaBu poprzez ustalenie ceny papierów warto[ciowych na rynku wtórnym. Pomy[l, jak mógBby odbywa si handel papierami warto[ciowymi, gdyby nie wymy[lono gieBdy. MogBoby dochodzi do osobistych spotkaD posiadaczy papierów i transakcji midzy nimi. Tak byBo na pocztku, potem wprowadzono gieBdy, ale polegaBy one tylko na tym, |e zapewniano miejsce spotkaD i nic wicej. WspóBczesna gieBda koncentruje handel w jednym miejscu (inwestorzy mog mieszka i pracowa na caBym [wiecie, ale za pomoc systemu informatycznego  spotykaj si ). Pewne zasady obowizujce inwestorów gwarantuj równie|, |e wszyscy maj jednakowy dostp do informacji. Mówimy, |e rynek kapitaBowy zapewnia pBynno[ inwestycji  oznacza to, |e uczestnicy rynku mog bez przeszkód sprzeda posiadane akcje i obligacje, a uzyskane pienidze zainwestowa w inny sposób. Rynek pierwotny i wtórny Kilka linijek wcze[niej padBo pojcie rynku wtórnego. Najwy|sza pora, aby wyja[ni to pojcie. Rynek papierów warto[ciowych dzielimy umownie na dwie cz[ci. Z rynkiem pierwotnym mamy do czynienia w trakcie emisji akcji (lub innych papierów warto[ciowych). Emisj nazywamy wic pierwsz sprzeda| akcji bezpo[rednio od wBa[ciciela (emitenta). Po raz pierwszy dzieje si to w momencie zakBadania spóBki akcyjnej, kiedy to zaBo|yciele i pierwsi akcjonariusze deklaruj objcie pewnej liczby akcji. W celu pozyskania dodatkowych [rodków na rozwój spóBka mo|e 7 GPW 1 :: Marcin Krzywda :: ZBote My[li przeprowadzi kolejn emisj. Ka|dy podmiot uprawniony do emisji poszczególnych rodzajów papierów mo|e emitowa je wielokrotnie. Z rynkiem wtórnym mamy do czynienia przy okazji sprzeda|y papierów  z drugiej rki , tzn. od inwestorów, którzy je wcze[niej ju| nabyli. Rynek ten sBu|y zatem kupowaniu i sprzedawaniu ju| wyemitowanych papierów warto[ciowych, zapewnia pBynno[ inwestycji i ich wycen. Wtórny rynek charakteryzuje si tym, |e nie dokonuje si tu zasilenie w kapitaB emitenta papierów warto[ciowych. Jest on najwa|niejszym segmentem rynku papierów warto[ciowych, poniewa| wBa[nie na nim ksztaBtuje si rzeczywista cena papieru, odzwierciedlajca jego warto[. Jest te| naturalnym i logicznym uzupeBnieniem rynku pierwotnego, gdy| daje szans nabywcy akcji na odsprzedanie ich w najbardziej odpowiednim dla siebie momencie. Obrót publiczny i niepubliczny To, |e jaka[ spóBka wyemitowaBa akcje (czyli jest spóBk akcyjn), nie oznacza, |e musz by one notowane na gieBdzie (bdz innym podobnym rynku publicznym). Gdy emisja jest kierowana do konkretnej grupy osób (np. zespoBu pracowników), mamy do czynienia z obrotem niepublicznym. Natomiast obrót na rynku publicznym obserwujemy, gdy papiery warto[ciowe oferowane s przy wykorzystaniu [rodków masowego przekazu (radia, telewizji, prasy). Mog wówczas trafi do szerokiego grona potencjalnych inwestorów, np. do wszystkich ogldajcych reklam w telewizji. SpóBki uczestniczce w obrocie publicznym maj obowizek informowania swoich inwestorów, a wic upubliczniania informacji o swojej kondycji finansowej. Robi to w formie raportów kwartalnych i rocznych, a tak|e innych komunikatów nadawanych przez zarzd. 8 GPW 1 :: Marcin Krzywda :: ZBote My[li Miejsce GieBdy Papierów Warto[ciowych GieBda Papierów Warto[ciowych jest elementem rynku wtórnego. Obrót na gieBdzie jest oczywi[cie publiczny. Dlaczego w ogóle o tym pisz  przecie| wydawaBoby si, |e nie ma alternatywy dla gieBdy? Otó| jest. Na gieBdzie odbywa si tylko cz[ obrotu papierami warto[ciowymi. Interesuje nas ona najbardziej, poniewa| jest najBatwiej dostpna dla przecitnego inwestora. O ile w Polsce jest jedna  GieBda Papierów Warto[ciowych (GPW) w Warszawie  to np. w Stanach Zjednoczonych jest ich kilkadziesit. Podsumowanie Po tych kilku stronach my[l, |e gBadko przeszli[my przez wiele poj, które, jak podejrzewam, na pewno nie byBy Ci obce. Dla utrwalenia jeszcze maBe podsumowanie cech rynku gieBdowego: " Centralizacja zleceD  do ustalenia ceny transakcji dochodzi na podstawie ofert kupna i sprzeda|y napBywajcych z caBego ryn- ku. Transakcje papierami warto[ciowymi nie mog by zawiera- ne np. w poszczególnych biurach maklerskich czy na ulicy. Od listopada 2000 roku wszystkie transakcje s realizowane w syste- mie informatycznym warset. Zapewnia on peBn automatyzacj przekazywania zleceD, zawierania transakcji oraz sprawny dostp uczestników rynku do systemu obrotu papierami warto[ciowymi. " Równo[ traktowania zleceD  ka|dy mo|e uczestniczy w transakcjach gieBdowych bez wzgldu na to, czy jest osob fi- zyczn czy prawn, czy jest du|ym inwestorem, czy te| obraca tylko jedn akcj  czyli niezale|nie od wielko[ci kapitaBu, któ- 9 GPW 1 :: Marcin Krzywda :: ZBote My[li rym dysponuje. Równo[ traktowania zleceD polega te| na tym, |e bez wzgldu na to, w którym domu maklerskim skBadamy zle- cenie kupna czy sprzeda|y, na gieBdzie jest ono traktowane tak samo jak pozostaBe. " BezpieczeDstwo obrotu  uczestnicy obrotu gieBdowego maj zagwarantowane, |e transakcje zostan prawidBowo rozliczone i zaksigowane. GieBda oraz Komisja Nadzoru Finansowego sprawuj kontrol nad tym, czy uczestnicy rynku: po[rednicy (domy maklerskie) i emitenci (spóBki gieBdowe) przestrzegaj za- sad zawartych w regulacjach. " Dostpno[ informacji  uczestnicy rynku maj dostp zarówno do informacji o sytuacji notowanych spóBek, jak i o stanie rynku (kursach transakcji oraz ofertach kupna i sprzeda|y). " PBynno[  posiadacze papierów warto[ciowych maj mo|li- wo[ dokonywania transakcji codziennie w okre[lonych godzi- nach. Odpowiednia koncentracja kupujcych i sprzedajcych osignita midzy innymi dziki centralizacji zleceD umo|liwia pBynny obrót papierami warto[ciowymi. Jakie znaczenie ma dla mnie gieBda, je[li nie jestem inwestorem? Czy w ogóle powinno mnie to obchodzi? Poniewa| notowane s na niej spóBki, które s reprezentantami wszystkich gaBzi polskiej gospodarki, a to, ile kosztuj akcje tych spóBek, jest pewnym sygnaBem ich kondycji, to jednocze[nie jest wskaznikiem sytuacji, w jakiej znajduj si poszczególne sektory gospodarki. Je[li ceny rosn, to znaczy, |e ludzie dobrze oceniaj kondycj spóBek i wierz w ich przyszBo[, jak równie| w przyszBo[ gospodarki w ogóle. 10 GPW 1 :: Marcin Krzywda :: ZBote My[li A wic gieBda jest barometrem gospodarki. GieBda Papierów Warto[ciowych w Warszawie Cho tradycje przedwojennej GPW sigaj pocztków XIX wieku (akcjami handlowaB nawet Juliusz SBowacki i to z powodzeniem), to jednak reaktywacja polskiej gieBdy po 50 latach przerwy byBa faktycznie tworzeniem jej od zera. Skorzystano przy tym z dobrych wzorców, opierano si bowiem na do[wiadczeniach gieBdy paryskiej. 16.04.1991 odbyBa si pierwsza sesja gieBdowa. Notowano wtedy akcje piciu spóBek: Tonsilu, Exbudu, Krosna, Kabli i Próchnika. Kursy wyliczono na po|yczonym komputerze, bo wBasnego gieBda jeszcze nie miaBa. Przez kolejne lata wprowadzano nowe spóBki i zwikszano czas notowaD (na pocztku byBa to jedna sesja w tygodniu). Eksplozja hossy w poBowie roku 1993 spowodowaBa, |e pionierzy inwestowania na warszawskiej gieBdzie liczyli roczne zyski idce w setki procent. Apogeum gieBdowej gorczki byBa sprzeda| akcji Banku Zlskiego. W ofercie publicznej zapisaBo si na nie okoBo 800 tys. osób. To rekord, który nigdy nie zostaB pobity. Kolejne lata to na przemian okresy spadków i wzrostów. GieBdowe do[wiadczenie pokazuje jednak, |e ka|da kolejna hossa wynosi indeksy gieBdowe na wy|sze poziomy ni| poprzednia. Pocztek XXI wieku to okres nowo[ci i zmian na gieBdzie, do obrotu wprowadzano nowe instrumenty (kontrakty terminowe, opcje, produkty strukturyzowane), a zlecenia zaczB obsBugiwa dedykowany system komputerowy WARSET. RozpoczB funkcjonowanie NewConnect  nowy rynek dla mBodych 11 GPW 1 :: Marcin Krzywda :: ZBote My[li dynamicznych spóBek, oraz rynek Catalyst  na którym notuje si obligacje przedsibiorstw i samorzdów. GPW dogania coraz wicej rynków europejskich. Prawdopodobnie potrzeba jeszcze wiele lat, |eby mogBa si sta istotnym parkietem dla [wiatowych inwestorów, ale w porównaniu do najbli|szych europejskich konkurentów wypada niezle. Pod wzgldem wielko[ci obrotów, liczby notowanych spóBek oraz debiutów warszawska gieBda wyglda lepiej ni| jej odpowiedniki na Wgrzech, SBowacji, w Czechach czy Grecji. Jest porównywana z austriack Wiener Borse. GieBda i instytucje z ni zwizane W czasie gdy powstawaBy gieBdy, przychodzili na nie ludzie, którzy chcieli sprzeda posiadane papiery warto[ciowe lub je kupi. Poniewa| trudno byBoby wszystkim zawiera transakcje bezpo[rednio, zlecali to maklerom, czyli po[rednikom. Maklerzy zbierali od wielu klientów zlecenia kupna i sprzeda|y papierów po okre[lonych cenach i zawierali midzy sob transakcje w imieniu klientów. Papiery warto[ciowe byBy wtedy wykonane z papieru, tak jak obecnie banknoty. Tak byBo w Polsce do wybuchu II wojny [wiatowej. Dzi[ sam mechanizm dziaBania gieBdy jest podobny. Jednak obrót papierami warto[ciowymi na GPW odbywa si w sposób niematerialny, tzn. |e tak naprawd nie istnieje drukowana posta papierów warto[ciowych. Wszystkie papiery warto[ciowe przechowywane s w formie zapisów elektronicznych w systemie komputerowym Krajowego Depozytu Papierów Warto[ciowych (KDPW). Zapisy te znajduj równie| szczegóBowe potwierdzenie na rachunkach inwestycyjnych klientów w biurach maklerskich. Zawarcie na gieBdzie 12 GPW 1 :: Marcin Krzywda :: ZBote My[li jakiejkolwiek transakcji pociga za sob zmiany w zapisach na kontach prowadzonych przez KDPW oraz zmiany na rachunkach klientów uczestniczcych w transakcji w domach maklerskich. Nad przebiegiem handlu na gieBdzie sprawuje kontrol Komisja Nadzoru Finansowego (KNF). To jej urzdnicy nadzoruj przestrzeganie reguB uczciwego obrotu oraz pilnuj powszechnego dostpu do rzetelnych informacji na rynku papierów warto[ciowych. Ka|de naruszenie prawa jest zgBaszane prokuraturze. Komisja wic dba o nasze interesy i o bezpieczeDstwo naszych inwestycji. Rysunek 2. Wymiana informacji pomidzy instytucjami rynku kapitaBowego Kilka akapitów wcze[niej wspomniaBem o maklerach  po[rednikach, którzy w naszym imieniu zawieraj transakcje na gieBdzie. Nie ma mo|liwo[ci bezpo[redniego uczestnictwa inwestora indywidualnego w gieBdzie. Ka|dy inwestor uczestniczcy w publicznym obrocie na rynku regulowanym powinien otworzy rachunek papierów warto[ciowych w domu maklerskim lub banku prowadzcym rachunki papierów warto[ciowych. Dom maklerski zawiera z klientem umow o [wiadczeniu usBug brokerskich, w której zobowizuje si do zawierania umów nabycia lub zbycia papierów warto[ciowych. Dom maklerski dziaBa na rynku kapitaBowym zawsze we wBasnym imieniu, na rachunek klienta albo na rachunek wBasny. Biura maklerskie oprócz po[rednictwa w handlu oferuj tak|e inne usBugi, m.in. zarzdzanie pakietem papierów warto[ciowych na zlecenie, doradztwo inwestycyjne, przygotowywanie analizy rentowno[ci konkretnych inwestycji itp. Wyborem biura maklerskiego zajmiemy si w jednym z kolejnych rozdziaBów. 13 GPW 1 :: Marcin Krzywda :: ZBote My[li Rozliczanie transakcji Liczba transakcji przeprowadzanych codziennie za po[rednictwem gieBdy wyklucza mo|liwo[ rozliczania transakcji na zasadzie  ka|dy z ka|dym . Jak ju| wiemy, standardem jest obrót zdematerializowany. Umo|liwia to peBn standaryzacj warunków i automatyzacji rozliczeD. Zajmuje si tym towarzyszca gieBdzie izba rozliczeniowa, w Polsce jej rol peBni KDPW. W jego rejestrach znajduj odzwierciedlenie wszystkie transakcje zawierane na rynku, a tak|e zmiany cech papierów warto[ciowych i emisji. Przechowywanie papierów warto[ciowych i dokonywanie rozliczeD zawartych transakcji odbywa si w formie zapisów komputerowych, co wynika z dematerializacji papierów warto[ciowych. Idea funkcjonowania izby rozliczeniowej opiera si na nastpujcych zaBo|eniach: " ka|dy uczestnik gieBdy ma tu swoje konto; " informacje o zrealizowanych zleceniach docieraj tu bezpo[red- nio z gieBdy; " pod koniec ka|dego okresu rozrachunkowego dokonuje si rozli- czenia sald na rachunkach maklerów (domów maklerskich); " biura maklerskie otrzymuj informacj o dokonanych operacjach i ich wynikach. Zgodnie z ustaw dziaBalno[ KDPW na rynku publicznym polega na: " prowadzeniu depozytu papierów warto[ciowych, w tym: rejestro- waniu papierów warto[ciowych dopuszczonych do publicznego obrotu, nadzorowaniu zgodno[ci wielko[ci emisji z liczb papie- 14 GPW 1 :: Marcin Krzywda :: ZBote My[li rów warto[ciowych znajdujcych si w obrocie, nadzorowaniu obsBugi realizacji zobowizaD emitentów wobec wBa[cicieli pa- pierów warto[ciowych (np. dywidendy z akcji, odsetki z obliga- cji), rozliczaniu transakcji zawieranych na rynku papierów war- to[ciowych i innych instrumentów finansowych; " po[rednictwie w obsBudze pBatnego i niepBatnego prawa poboru, subskrypcji akcji nowej emisji, wykupu papierów dBu|nych; " dokonywaniu operacji na papierach warto[ciowych, których skutkiem jest zmiana tre[ci praw i innych cech papierów warto- [ciowych lub emisji: podziaB akcji w sytuacji obni|enia warto[ci nominalnej akcji, asymilacji emisji w przypadku kolejnych emi- sji akcji, wymiana papierów warto[ciowych, ich konwersja, za- miana i wycofanie z depozytu; " organizacji i zarzdzaniu Funduszem Rozliczeniowym z wpBat pochodzcych od uczestników. Fundusz sBu|y zapewnieniu rozli- czenia transakcji zawieranych przez domy maklerskie i banki prowadzce dziaBalno[ maklersk. Nadzór nad rynkiem kapitaBowym i dziaBania zabronione Organem rzdowym sprawujcym kontrol na rynkiem kapitaBowym jest KNF. Nadzór ten dotyczy instytucji rynku kapitaBowego: gieBdy, rynku pozagieBdowego, domów maklerskich, banków prowadzcych rachunki papierów warto[ciowych, towarzystw funduszy inwestycyjnych, KDPW, a tak|e inwestorów gieBdowych. Komisja 15 GPW 1 :: Marcin Krzywda :: ZBote My[li powstaBa 19.09.2006 na mocy ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym, przejBa kompetencje Komisji Papierów Warto[ciowych i GieBd, Komisji Nadzoru UbezpieczeD i Funduszy Emerytalnych, a od 1.01.2008 przejBa tak|e kompetencje Komisji Nadzoru Bankowego. KNF sprawuje nadzór w nastpujcym zakresie: " nadzór bankowy; " nadzór emerytalny; " nadzór ubezpieczeniowy; " nadzór nad rynkiem kapitaBowym; " nadzór nad instytucjami pienidza elektronicznego " nadzór uzupeBniajcy nad instytucjami kredytowymi, zakBadami ubezpieczeD i firmami inwestycyjnymi. Do zadaD KNF nale|: " sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem reguB uczciwego ob- rotu oraz nad zapewnieniem powszechnego dostpu do rzetel- nych informacji na rynku papierów warto[ciowych; " inspirowanie, organizowanie i podejmowanie dziaBaD zapewnia- jcych sprawne funkcjonowanie rynku papierów warto[ciowych oraz ochron inwestorów; " wspóBdziaBanie z innymi organami administracji rzdowej, Naro- dowym Bankiem Polskim oraz instytucjami i uczestnikami pu- blicznego obrotu w zakresie ksztaBtowania polityki gospodarczej paDstwa, zapewniajcej rozwój rynku papierów warto[ciowych; 16 GPW 1 :: Marcin Krzywda :: ZBote My[li " upowszechnianie wiedzy o zasadach funkcjonowania rynku pa- pierów warto[ciowych; " przygotowywanie projektów aktów prawnych zwizanych z funkcjonowaniem rynku papierów warto[ciowych. Poza tym KNF: " decyduje o dopuszczeniu papierów warto[ciowych do publiczne- go obrotu; " udziela zezwoleD na prowadzenie dziaBalno[ci maklerskiej, rynku gieBdowego i pozagieBdowego; " udziela zezwoleD na to, by papiery warto[ciowe jednego rodzaju danego emitenta, bdce przedmiotem obrotu na gieBdzie w War- szawie, mogBy by jednocze[nie przedmiotem obrotu na innej gieBdzie lub innym rynku pozagieBdowym; " zatwierdza zmiany w statucie i regulaminie GPW, KDPW, a tak- |e zatwierdza statut i regulamin spóBki prowadzcej rynek poza- gieBdowy (np. BondSpot S.A.); " komisja ma prawo kara instytucje dziaBajce na rynku  emitentów papierów warto[ciowych, domy maklerskie, po- [redników, maklerów, a tak|e klientów; " prowadzi list maklerów papierów warto[ciowych oraz dorad- ców inwestycyjnych, a tak|e przeprowadza egzaminy na makle- rów papierów warto[ciowych. Transakcje zabronione W [wietle obowizujcych przepisów prawa zabronione s 3 grupy 17 GPW 1 :: Marcin Krzywda :: ZBote My[li transakcji: " nieuczciwe wykorzystywanie przez maklerów zleceD i zasobów klienta; " sztuczne zawy|anie lub zani|anie ceny; " posBugiwanie si w obrocie poufnymi, niedostpnymi wszystkim inwestorom informacjami. PrzykBadem pierwszego rodzaju nadu|ycia jest (kilkukrotnie ju| stosowane) postpowanie polegajce na oszukiwaniu klientów inwestujcych dBugoterminowo. Mechanizm jest prosty. Klient kupuje obligacje, np. 3-letnie. Makler, faBszujc zlecenie, sprzedaje je na rynku wtórnym, biorc gotówk i obracajc ni potem na wBasny rachunek. Gdy zbli|a si termin wykupu obligacji, makler odkupuje je i znów pojawiaj si one na rachunku klienta. Omówimy teraz typowe niedozwolone operacje nale|ce do drugiej grupy: " Sprzeda| wewntrzna  je|eli firma ma pakiety kontrolne w in- nych spóBkach, mo|e wpBywa na podejmowane przez nie decy- zje, w tym zmusi do wykupu wBasnych akcji. W ten sposób two- rzy si sztuczny popyt na wBasne akcje. Popyt powoduje wzrost cen akcji i nakrca nie[wiadomych sytuacji spekulantów. Po sprzeda|y akcji po wy|szej cenie spóBka córka uzyskuje oczywi- st korzy[ materialn, a spóBka, której akcjami handlowano inny rodzaj korzy[ci  np. wy|sz cen nowej emisji. DziaBaniem nielegalnym jest tutaj sprzeczno[ z pojciem sprzeda|y, która powinna si wiza ze zmian wBa[ciciela. W tym przypadku ku- 18 GPW 1 :: Marcin Krzywda :: ZBote My[li puje si swoj rzecz. Zjawisko to jest trudne do wykrycia w przy- padku sieci skomplikowanych powizaD holdingowych. " Match order  umówiona spekulacja majca na celu wywoBanie ko- rzystnego dla jej uczestników ruchu cen. Je[li dwie osoby sprzedaj sobie po coraz wy|szej cenie ten sam pakiet akcji, wpBywa to na pod- wy|szenie ceny tej spóBki. Sztucznie wytworzony popyt powoduje wzrost cen. " PrzykBad 1. W latach 1996 97 ceny akcji kilku maBych spóBek, m.in. nieobecnego ju| na gieBdzie Chemiskóru (pózniejsze 4Media) rosBy jak na dro|d|ach, bo grupa spekulantów windowaBa ich ceny, kupu- jc i sprzedajc midzy sob akcje. Nie byBo to trudne, gdy| byBy to maBe spóBki. ChodziBo o to, aby do gry wcign naiwnych, drob- nych inwestorów i na szczycie sprzeda im akcje z wielk przebit- k. Szacuje si, |e w cigu kilkunastu miesicy grupa spekulantów (okre[lana mianem  spóBdzielni ) mogBa, dziki manipulowaniu kursami, zarobi nawet 50 mln PLN. Sprawa nie doczekaBa si wy- ja[nienia. " PrzykBad 2. Afera  100 sekund . NajgBo[niejsza sesja w historii warszawskiej gieBdy odbyBa si 4.02.2004. Na pewno [wietnie j pa- mita ponad 300 drobnych inwestorów, którzy ponie[li wtedy straty liczone w milionach zBotych. " Pracownik jednego z biur maklerskich, RafaB G., zBo|yB dwa du|e zlecenia na kontrakty terminowe, wywoBujc gwaBtowne zmiany ich notowaD. On sam nie miaB prawa wysyBa zleceD na parkiet, ale skorzystaB z uprawnieD nieobecnego maklera. Tak si zBo|yBo, 19 GPW 1 :: Marcin Krzywda :: ZBote My[li |e niespotykane wahania kursu& przewidziaBa tajemnicza firma z brytyjskich Wysp Dziewiczych. W jej imieniu zlecenie zBo|yB Arkadiusz O., peBnomocnik. I wystarczyBo zaledwie 100 sekund, by kosztem kilkuset nie[wiadomych niczego inwestorów spóBka z Wysp Dziewiczych zarobiBa 2,6 mln PLN  dwukrotnie wi- cej, ni| zainwestowaBa. Najwy|sz strat poniósB jednak praco- dawca RafaBa G.  biuro maklerskie paDstwowego PKO BP. " PrzykBad 3. Do prób manipulacji kursem doszBo nawet podczas Mistrzostw Polski Inwestorów, organizowanych przez Gazet GieBdy  Parkiet w 2007 roku. Krzysztofem i MaBgorzat C. kie- rowaBa ch wygrania gBównej nagrody  samochodu terenowe- go o du|ej warto[ci. " Jeszcze w trakcie trwania rywalizacji stwierdzono, |e w niektó- rych przypadkach mogBo doj[ do zBamania prawa oraz regulami- nu mistrzostw. Poniewa| konkurs rozgrywany jest na prawdzi- wym rynku, a inwestorzy obracaj prawdziwymi pienidzmi, KNF traktuje zawierane w jego ramach transakcje identycznie jak wszystkie inne operacje gieBdowe. A uczestnicy tak samo jak inni inwestorzy zobowizani s przestrzega prawa. " W trwajcym 3 miesice konkursie chodziBo o wypracowanie jak najwy|szej stopy zwrotu poprzez inwestowanie w akcje spóBek z WIG20, czyli teoretycznie bardzo pBynne. Manipulacje polega- By na skBadaniu zleceD kupna-sprzeda|y z dwóch rachunków ma- klerskich, w tym jednego konkursowego. Na nim generowany byB zysk, na tym drugim  strata. Zlecenia dotyczyBy akcji o du- 20 GPW 1 :: Marcin Krzywda :: ZBote My[li |ej ró|nicy midzy ofertami kupna i sprzeda|y, czyli maBo pByn- nych. Wykorzystanie informacji poufnych (insider trading) mo|e by zródBem korzystnych ruchów dla posBugujcych si nimi. Wyobraz sobie, |e dzieD przed publikacj raportu, który zawiera informacj, |e zysk spóBki uksztaBtowaB si na poziomie du|o ni|szym ni| prognozowany wcze[niej przez spóBk, Ty ju| posiadasz t informacj. Sprzeda| akcji dzieD wcze[niej uchroniBaby Ci przed spadkiem ceny po publikacji tego raportu. W warunkach gieBdowych, tzn. konieczno[ci podejmowania szybkich decyzji na podstawie informacji wpBywajcych na rynek, nie musz Ci chyba przekonywa o ewidentnej przewadze nad reszt rynku osoby, która ma t wa|n informacj wcze[niej. PrzykBad. W 1997 roku kto[ wiedzc o zbli|ajcym si wezwaniu na akcje sBynnego producenta sBodyczy  firmy Wedel1  skupowaB intensywnie jego akcje, co byBo o tyle Batwe, |e koniunktura byBa kiepska i sprzedajcych nie brakowaBo. Kurs spóBki poszedB w gór o kilkadziesit procent  do 160 PLN. Gdy amerykaDski koncern PepsiCo ogBosiB wezwanie, pBacc po 200 PLN za akcj, staBo si jasne, |e kto[ zbiB fortun, bo miaB dostp do informacji poufnej. 1 W pewnych warunkach, je[li chce si kupi wikszy pakiet akcji jakiej[ spóBki (zgodnie z prawem nie wolno robi tego poprzez zakup na gieBdzie), nale|y ogBosi wezwanie, w którym informuje si inwestorów, ile akcji i po jakiej cenie chce si kupi. Nastpnie inwestorzy mog si zapisywa na takie wezwanie i dopiero po takiej procedurze dochodzi do transakcji. Dzieje si tak zwykle gdy jaka[ du|a firma chce przej inn. 21 Dlaczego warto mie peBn wersj? Czy inwestowanie na GieBdzie Papierów Warto[ciowych jest proste? Gdyby tak byBo, ka|dy z nas bez wysiBku inwestowaBby, zarabiajc pokazne pienidze. Zatem nie. Z drugiej strony jednak, je[li: - znasz prawa, wedBug których funkcjonuje gieBda, - potrafisz rozpozna trendy panujce na rynkach kapitaBowych, - posiadasz umiejtno[ trafnego wyboru papierów warto[ciowych, inwestowanie staje si banalnie Batwym i przyjemnym zajciem. Zatem je[li potraktujesz gr na gieBdzie nie jak ruletk, ale jak biznes, i rozpoczniesz od gruntownego przygotowania i zdobycia potrzebnej wiedzy, odpowiedz na powy|sze pytanie brzmie bdzie: TAK, inwestowanie na GPW jest proste. Masz przed sob nowe, zaktualizowane i rozszerzone wydanie I cz[ci serii GPW -  GieBda Papierów Warto[ciowych w praktyce , z którego dowiesz si: - dlaczego warto, a nawet trzeba inwestowa? - poznasz podstawowe pojcia zwizane z GPW, dziki czemu sprawniej bdziesz si po niej porusza, - dowiesz si, w jakie papiery warto[ciowe mo|esz inwestowa, - poznasz podstawowe strategie inwestycyjne, - nauczysz si, jak gra, by wygra. Dziki tej ksi|ce krok po kroku wejdziesz w [wiat gieBdowych inwestycji i dokonasz swoich pierwszych transakcji. Co najwa|niejsze jednak, publikacja napisana jest prostym i zrozumiaBym jzykiem, dziki czemu nawet je[li teraz GPW to dla Ciebie czarna magia  po jej lekturze bez trudu wykorzystasz zawart w niej wiedz i odnajdziesz si w roli inwestora gieBdowego. Czas, który po[wicisz na czytanie tej ksi|ki, bdzie Twoj pierwsz inwestycj na drodze do sukcesu. PeBn wersj ksi|ki zamówisz na stronie wydawnictwa ZBote My[li http://www.zlotemysli.pl/prod/6306/gpw-i-gielda-papiero w-wartosciowych-w-praktyce-marcin-krzywda.html

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
gpw i gielda papierow wartosciowych w praktyce
gpw i gielda papierow wartosciowych w praktyce
GPW i giełda papierów wartościowych w praktyce
GPW I Giełda Papierów Wartościowych w praktyce
gpw i gielda papierow wartosciowych w praktyce(1)
gpw i gielda papierow wartosciowych w praktyce(2)
GPW Gielda Papierow Wartosciowych w praktyce(2)

więcej podobnych podstron