10375

bądź napastniczych i ściągali daniny od swych podwładnych na budowę umocnień obronnych, zakup broni i utrzymanie grodów z ich dworami. Wśród licznych zorganizowanych we wspólnoty rodowe plemion słowiańskich w IX-X w. znane są plemiona: Dziadoszan, Ślęzan, Goleszan, Bobrzan, Opolan, Lędzian, Goplan, Mazowszan, Wolinian, Pyrzyczan, Pomorzan i największe Polan i Wiślan.

Księstwo Polan i Wiślan. Pierwsze państwa plemienne Wiślan i Polan zaistniały w IX wieku. Księstwo Wiślan powstało w dorzeczu górnej Wisły, na wschód od Księstwa Wi elkom orawskiego, któremu prawdopodobnie pod koniec IX w. zostało podporządkowane. Księstwo Polan objęło terytoria północno-zachodnie obecnej Polski. Pierwsze historyczne wzmianki o nim pochodzą dopiero z połowy X w., zamieszkałe było przez słowiańskie plemiona Polan, Mazowszan, Pomorzan, Goplan, ludność zajmowała się rybołówstwem, łowiectwem i rolnictwem, wyznawała wielobóstwo. Najważniejszymi czczonymi bogami byli: Śwatowid - bóg wojny i urodzaju oraz Swarożyc - bóg słońca i ognia. Miejscami kultu były święte gaje, a w nich dęby, lipy i jawory.

,^“*^J“^a^frjPie_rWSZym znanym władcą Księstwa Polan był Mieszko I (960-992) z dynastii

I?£9R9MMj|gPiastów. Wg kroniki Galla Anonima (XII w.) był on już czwartym władcą państwa ’°*^an P° Siemowicie, Lesiku i Siemysławie, wywodzących się z rodu Piasta, po ^i^^a^^obaleniu w ok. 850 r. złego władcy Popiela, którego myszy zjadły. Mieszko I ' '•    ^ziemiarn' Wielkopolski, Mazowsza, Kujaw i Pomorza Zachodniego, o

¹    ^¹¹ "y⁰*¹ utrzymanie i rozszerzenie prowadził walki z najazdami niemieckich

f    •¹ pomorskim szczepem Wieletów. W 972 r. jego wojowie odnieśli

^znaczące zwycięstwo nad niemieckimi wojskami margrabiego Marchii Łużyckiej iHodona w bitwie pod Cedynią na Pomorzu Zachodnim.

■Mieszko I ugruntował pozycję Księstwa Polan wśród państw środkową Europy Iprzez przyjęcie w 966 r. chrztu i wiary katolickiej, jaka dominowała wtedy w Europie Zachodniej. Poprzedziło je zawarcie przymierza z księciem czeskim i ślub Mieszka z jego córką. Dobrawa. Stolicą państwa początkowo była Kruszwica nad jeziorem Gopło, potem Gniezno, Jeden z największych ośrodków gospodarczych wśród istniejących grodów vczesnośredniowiecznych. W 990 r. do państwa Mieszka I włączone zostały IŚląsk i Kraków, po zwycięskiej wojnie z Czechami, a przy wsparciu Cesarstwa ■Niemieckiego.

|Do znacznego wzrostu potęgi i znaczenia księstwa przyczynił się kolejny władca Bolesław Chrobry (992-1025), syn Mieszka I. Głównie przez mądre sojusze, lutrzymanie jedności państwa i powiększenie jego terytorium. Współdziałając z papieżem zwołał w Gnieźnie w 1000 r. synod biskupi, w związku z utworzeniem f tym mieście pierwszego arcybiskupstwa rzymsko-katolickiego w Polsce oraz biskupstw w Poznaniu, Kołobrzegu. Wrocławiu i Krakowie. Na zjazd zaprosił lcesarza niemieckiego Ottona III, zabiegając o jego przyjaźń i wsparcie, jako władcy najpotężniejszego państwa chrześcijańskiego Zachodu. Drugim powodem przyjazdu Ottona III był zamiar złożenia hołdu u grobu przyjaciela, biskupa czeskiego Wojciecha, zabitego w 997 r. w czasie misji chrystianizacyjnej wśród Prusów. Szczątki jego wykupione zostały na wagę złota przez Chrobrego, którego też staraniem już w 999 r. papież uznał Wojciecha za świętego. Otton III ocenił zasługi i znaczenie Chrobrego, a tym samym i Księstwa Polan, wręczając mu wrfócznię św. Mauiycego z gwoździem z krzyża Chrystusa i swój diadem cesarski.

Po śmierci Ottona III, jego następca Henryk II wsparł jednakże pogańskich Wieletów. zagrażających z Pomorza Szczecińskiego Księstwu Polan, oraz wystąpił przeciwko sojuszom i ekspansji Chrobrego na sąsiednie południowe terytoria słowiańskie: Milsko, Łużyce, Morawy i Czechy. Doszło wówczas do trzech wojen niemiecko-polskich, toczonych z przerwami w latach 1002-1018. W zawartym po nich pokoju w Budziszynie, Chrobry utrzymał zdobyczne tereny Milska, Lużyc i Moraw. Równocześnie, interweniując w walkach dynastycznych na Rusi Kijowskiej, zdobył i złupił Kijów (miecz “Szczerbiec"), a w 1018 r. podporządkował sobie tzw. Grody Czerwieńskie, to jest tereny na wschód od Rzeszowa i Lublina do Bugu i Dniestru.

Królestwo Polskie. Zwieńczeniem panowania Bolesława Chrobrego była jego koronacja na króla w 1025 r., z przyzwolenia papieża, a po śmierci niechętnego Bolesławowi cesarza niemieckiego Henryka II. Wkrótce potem zmarł, zostawiając swe królestwo zjednoczone w granicach zbliżonych do obecnych, w szczególności bez Prus Wschodnich, lecz z Łużycami, Morawami i Słowacją. Pochowany został, obok swego ojca Mieszka I, w tumie poznańskim.

Kolejni władcy piastowscy rządzili ze zmiennym szczęściem. Syn Chrobrego Mieszko II (1025-34) musiał borykać się z anarchią, powodowaną przez możnowładców i jego braci, Bezpryma i Ottona, którzy realizując własne cele, sprzymierzali się z wrogami zewnętrznymi. Królestwo utraciło wtedy

2