11130

Wnętrze Ziemii

Najważniejsze źródła informacji o budowie wnętrza Ziemi

Najgłębsze wiercenia maję obecnie do kilkunastu kilometrów. Podstawowym źródłem informacji są obserwacje pośrednie.

a)    skały ultrazasadowe - nie zawierające SiOł skały wulkaniczne. Ogniska magmowe mieszczą się na głębokości od kilkudziesięciu do około 300km, można je znaleźć w niektórych miejscach na powierzchni Ziemi jako skały wulkaniczne.

b)    meteoryty - zważywszy, że kondensacyjno-akrecyjny model jest ważny, ta teoria też jest ważna. Sądzi się, że meteoryty kamienne wyglądają jak płaszcz, a żelazne jak jądro. Są zbudowane z tej samej materii co Ziemia.

c)    pole grawitacyjne Ziemi - zależy od rozkładu mas we wnętrzu Ziemi. Ma zastosowanie przy poszukiwaniu złóż.

d)    fale sejsmiczne - są istotnym źródłem informacji o budowie wnętrza Ziemi. W wyniku trzęsienia Ziemi powstaje fala sejsmiczna. Źródłem fal są ogniska. Z ogniska rozchodzą się fale sprężyste. Geofizycy mierzą prędkości tych fal w zależności od głębokości. Prędkość fal zależy od sprężystości. Im wyższa gęstość ośrodka, tym szybciej rozchodzą się w nim fale sprężyste. Gęstość zależy od składu chemicznego czyli mineralnego. Mając dane prędkości wyciągamy wnioski o gęstości a do gęstości można dopasować skład mineralny. M.in. za pomocą tej metody wiemy, że zewnętrzne jądro Ziemi jest płynne.

Podział wnętrza Ziemi

głębokość [km)

Skorupa		S-80 MOHO	Litosfera
	górny
			Astenosfera
płaszcz	strefa przejściowa		Mezosfera
	dolny	2600-2700
	D"
jądro	zewn	515S Lehman a 6370	Barysfera
	wewn

Ziemia jest zbudowana z kilku koncentrycznych geosfer. Podziału na geosfery dokonujemy na podstawie nieciągłości. Skorupa ma zmienną grubość. Płaszcz ma grubość prawie 3000 km (połowa promienia). Litosfera - obejmuje całą skorupę i najwyższą część płaszcza. Mezosfera i Astenosfera jest częścią płaszcza. Barysfera to jądro. Skorupa - skały skaleniowo-kwarcowe o gęstości = 3 g/cm³. Płaszcz - skały ultrazasadowe g > 3 g/cm³. Astenosfera - skały częściowo stopione. Jądro jest metaliczne (Fe, domieszka Ni). Jądro zewnętrzne - płynne (zanik fal sejsmicznych) lepkość podobna do wody. Jądro wewnętrzne - stałe, zbudowane niemal wyłącznie z żelaza + odrobina niklu. Płaszcz dolny (650-700km).