12417

Wypowiedzi normatywne, opisowe i oceniające.

Zjawisko językowe w prawie - zespół wypowiedzi językowych wyznaczających reguły powinnego zachowania, które zawarte są w opublikowanych aktach normatywnych.

W teorii języka w ramach typologii wypowiedzi językowych wyróżnia się:

-    wypowiedzi opisowe,

-    wypowiedzi ocenne

-    wypowiedzi normatywne

-    wypowiedzi performatywne

lWypowiedzi opisowe - stwierdzają fakty i zdarzenia; zdanie w sensie logicznym; wartość logiczna prawda lub fałsz; prawdziwość jest weryfikowana; funkcja sprawozdawcza; schemat: „jest tak, że

X";

Wypowiedzi ocenne - aprobata lub dezaprobata danego stanu rzeczy; funkcja ekspresyjna; dzieli się na oceny zasadnicze(„X jest piękne"; nie podlega kryterium prawdy i fałszu) i instrumentalne („X jest dobre jako skuteczny środek realizacji Y"; może podlegać kryterium prawdy i fałszu)

Wypowiedzi normatywne - wzór powinnego zachowania („X w okolicznościach O powinien zachować się w sposób Z"; nie podlegają kryterium prawdy i fałszu); obowiązują lub nie obowiązują; funkcja regulacyjna(kształtuje przyszłe zachowania adresatów); może zaliczać się do wypowiedzi dyrektywalne (Opałek)

Dyrektywy - werbalne akty wpływania na przyszłe zachowania ludzi, które preferują pewien sposób zachowania; zalicza się: normy, zalecenia, sugestie, rady, życzenia;

Optatyw - wypowiedź wyrażająca życzenie, by określony stan rzeczy przestał trwać;

Wypowiedzi performatywne (dokonawcze) - związane są z czynnościami konwencjonalnymi;

Norma jako typ wypowiedzi - jak być powinno - nie opisuje rzeczywistości!