12446

Obecnie obowiązująca Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 roku (wymieniona w Dzienniku Ustaw nr 78, poz. 483) wymienia dwa rodzaje źródeł prawa: źródła prawa powszechnie obowiązującego i źródła prawa o charakterze wewnętrznym.

System źródeł prawa powszechnie obowiązującego jest systemem zamkniętym. Konstytucja wyczerpująco wymienia rodzaje źródeł prawa powszechnie obowiązującego. Należą do nich: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe, rozporządzenia (art. 87) oraz akty prawa miejscowego- na obszarze działania organów, które je ustanowiły (art. 94) oraz Prezydent Rzeczypospolitej (art. 234). Należy pamiętać, iż tylko te podmioty, które wymienione zostały w Konstytucji mogą stanowić źródła prawa powszechnie obowiązującego. Prawa powszechnie obowiązujące są prawami, w których zawarte są wszystkie generalne oraz abstrakcyjne normy prawa. Wiążą podmioty państwowe, obywateli oraz wszystkie osoby oraz podmioty prawne znajdujące pod jurysdykcją Rzeczypospolitej Polskiej.

Budowa systemu prawa oparta jest na hierarchiczności, każdy akt normatywny ma w nim swe określone miejsce. Garlicki wymienia konsekwencje owej hierarchicznej budowy:

wymóg zgodności aktów niższego szczebla z aktami wyższego szczebla: konsekwencją braku takiej zgodności jest wadliwość aktu niższego, w zasadzie pozwalająca sądom na jego uchybienie lub pominięcie przy orzekaniu: wyjątkowo niezgodność z aktem wyższego szczebla może powodować nieważność (ex tunc) aktu niższego szczebla:

-    wymóg, by uchylenie, zmiana lub zawieszenie aktu danego szczebla mogło dokonać się tylko przez wydanie nowego aktu tego samego szczebla lub - jest jednak techniką stosowaną rzadziej - aktu wyższego szczebla:

-    zakaz normowania pewnych materii przez akty poniżej określonego szczebla, co znajduje wyraz zwłaszcza w koncepcji tak zwanej wyłączności ustawy:

-    zakaz wydawania aktów najniższego szczebla bez uprzednio udzielonego upoważnienia w akcie wyższego szczebla - akty normatywne tego typu nazywane są wykonawczymi, w odróżnieniu od samoistnych, które mogą być wydawane na podstawie ogólnej konstytucji kompetencji danego organu do stanowionego prawa".¹ Akty powszechnie obowiązującego prawa nabierają mocy obowiązującej, jeżeli zostaną ogłoszone. Zasady oraz tryb ich ogłaszania określa ustawa. Także umowy międzynarodowe ratyfikowane są ogłaszane w trybie wymaganym dla ustaw. Wymogi te zostały zapisane w art. 88 Konstytucji.

Organami uprawnionymi do wydawania aktów prawa powszechnie obowiązującego są:

-    Sejm i Senat posiadają kompetencje do wydawania ustaw - art. 235 oraz art. 95 ust. 1;

2