13875

W NOWYM SĄCZU

1.    Istota i etapy integracji gospodarczej

Integracja to proces wszechstronnych przemian i dostosowań w strukturach ekonomicznych poszczególnych krajów, które mają prowadzić do scalenia tych gospodarek i ukształtowania jednolitej tzn. odpowiednio wewnętrznie komplementarnej nowej struktury ekonomicznej jakiegoś obszaru. W konsekwencji dokonuje się więc proces scalania gospodarek, ich struktur, procesów produkcji, obrotu towarowego i rynków, jak również harmonizacja polityk ekonomicznych i systemów prawno-gospodarczych.

Integracja może przybierać różne formy zwane etapami, zasadnicze z nich to:

♦    Strefa wolnego handlu, która oznacza zniesienie barier celnych między krajami, przy czym każde z państw prowadzi własną politykę handlową wobec partnerów spoza strefy.

*    Unia celna - to wyższa forma integracji, to strefa wolnego handlu uzupełniona o wspólną politykę handlową wobec państw trzecich

♦    Wspólny rynek - wyższa forma integracji, która oznacza swobodny przepływ między krajami członkowskimi nie tylko dóbr i usług, ale także czynników produkcji w tym kapitału i siły roboczej

•    Unia ekonomiczna i walutowa - to forma integracji posiadająca cechy wcześniejszych form oraz ponadto wysoki poziom integracji w dziedzinie fiskalnej, walutowej, prodiiccyjnej i społecznej

•    Pełna integracja ekonomiczno-polityczna. która oznacza całkowitą integrację w wyniku, której powstaje jednolity obszar z ponad narodowymi instytucjami ekonomicznymi i politycznymi.

2.    Podstawowe uwarunkowania procesu integracji

Skala i zakres oraz tempo procesu integracji uzależnione są od wielu czynników, którymi o podstawowym znaczeniu są:

1)    Struktury gospodarcze poszczególnych zmierzających do integracji krajów muszą być w stosunku do siebie rzeczywiście lub potencjalnie komplementarne (uzupełniające się)

2)    Musi istnieć odpowiednia infrastrdctura zwłaszcza zaś rozwinięta w obrębie integrujących się krajów sieć wzajemnych powiązań komunikacyjnych, brak lub niedorozwój tych powiązań może utrudniać lub wręcz uniemożliwiać wzajemne dopasowywanie się struktur gospodarczych

3)    Niezbędna jest określona aktywna polityka państw w stymulowaniu procesu integracji

Przez komplementarność struktur gospodarczych rozumie się stopień wzajemnego uzupełniania się ich profilów produkcyjnych. O wysokiej komplementarności struktur możemy mówić wtedy, gdy wzajemne współzależności warunkują istnienie i stabilny rozwój współpracujących krajów i regionów. Uważa się przy tym, że im większy jest udział przemysłu przetwórczego w gospodarce poszczególnych krajów tym Wisza jest ich potencjalna komplementarność, a tym samym możliwość integracji. Przeciwnie jest natomiast przy dominacji w tych gospodarkach np. samego przemysłu wydobywczego czy też rolnictwa.

Rola państwa w procesach integracji nie powinna się ograniczać tylko do usuwania barier utrudniających współpracę. Na dalszych bowiem etapach integracji powstaje konieczność ścisłej koordynacji i polityki gospodarczej w skali międzynarodowej, wymaga to tworzenia wielu instytucji o ogólnym i wyspecjalizowanym charakterze o wymiarze ponad narodowym. Wiązać się to może przy tym z ograniczeniem suwerenności w zakresie krajowej polityki poszczególnych państw.

Z trzech wymienionych czynników warunkujących integrację gospodarki, dwa pierwsze uznać należy za warunki konieczne. Trzeci natomiast może być wprawdzie niezbędny, ale nie w każdym przypadku czego dowodzi np. porównania UE z NAFTĄ (Kanada, USA. Meksyk)

3.    Potencjalne korzyści integracji gospodarczej

Najważniejsze źródło tych potencjalnych korzyści:

•    Podniesienie efektywności produkcji jako efekt specjalizacji opartej o przewagi komparatywne

*    Zwiększenie poziomu produkcji związane z korzyściami skali co jest następstwem wzrostu wielkości i chłonności wspólnego rynku

•    Poprawa międzynarodowej pozycji ugrupowania integracyjnego, a tym samym każdego z krajów i części ich przedsiębiorstw

♦    Wzrost ilości i jakości czynników wytwórczych jako efekt szybszego rozwoju technologicznego

♦    Rosnąca mobilność czynników wytwórczych skali ugrupowania

♦    Koordynacja polityki monetarnej i fiskalnej

•    Zmniejszenie stopy bezrobocia oraz wyższe tempo wzrostu gospodarczego

4.    Zarys rozwoju UE

■    1951r. utworzenie Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, traktat w tym zakresie podpisali kraje Beneluksu oraz Niemcy, Francja i Włochy

■    1957r. na szczycie państw w Rzymie podpisany zostaje traktat na mocy, którego utworzono Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG) oraz Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (Euratom). Głównym celem EWG było:

♦    Wspieranie harmonijnego rozwoju gospodarki wszystkich państw członkowskich,

♦    ekspansje regionu.

♦    wzrost poziomu życia

Głównymi środkami realizacji tych celów byty;

♦    zniesienie ceł i ograniczeń ilościowych we wzajemnym handlu na obszarze EWG