Na podstawie skal możemy zdefiniować trzy rodzaje zmiennych, których wartości ustalamy na drodze pomiaru:
1) jakościowe
2) porządkowe
3) ilościowe
Mając zmienną jakościową pomiaru dokonujemy na skali nominalnej, bądź dokonujemy normalizacji danych z wyższych skal, np.: zamiast liczby punktów na kolokwium wprowadzamy kategorie: zaliczył, nie zaliczył.
Mając zmienną porządkową pomiaru dokonujemy na skali porządkowej, bądź gdy dane pochodzą z wyższych skal poddajemy randowaniu, np.: zamiana liczby punktów w teście na oceny.
Mając zmienną ilościową pomiaru dokonujemy na skali interwałowej lub stosunkowej. Zmienne ilościowe możemy podzielić na dyskretne ( np.: dzietność rodziny studenta - bez ułamków ), bądź ciągłe ( np.: wzrost studentów ).
W statystyce opisowej poddajemy analizie strukturę zbiorowości, analizujemy współzależność zjawisk oraz ich dynamikę. Aby przejść od danych do informacji stosujemy miary statystyczne. Ich definicje zależą od rodzaju zmiennych, których dotyczą. Ograniczając się do analizy struktury zjawisk, a w niej do miar:
1) tendencji centralnej
2) dyspersji
3) asymetrii
możemy wyodrębnić kilkanaście wskaźników zależnie od typu skali pomiarowej:
Skala |
Miara tendencji centralnej |
Miara dyspersji |
Miara asymetrii |
Nominalna |
Dominanta ( modalna ) |
Dyspersja względna klasyfikacji | |
Porządkowa |
j.w. + mediana, kwartyle |
j.w. + rozstęp, MAD, odchylenie kwartylowe, |
Współczynnik YULE'A |
Przedziałowa ( interwałowa ) |
j.w. + średnie: arytmety-czna, liarmoniczna, chronologiczna |
j.w. + wariancja, odchylenie: standardowe, medialne, przeciętne, ćwiartkowe |
j.w. + współczynniki asymetrii klasyczne i pozycyjne |
Ilorazowa ( stosunkowa) |
j.w. + średnia geometryczna |
j.w. + współczynniki zmienności klasyczne i pozycyjne |
j.w. |
MAD - dyspersja absolutna na medianie Pytania kontrolne:
1. Uniwersalną miarą tendencji centralnej jest:
a. rozstęp
b. średnia geometryczna
c. dominanta TAK
d. średnia arytmetyczna
2. Jeśli wprowadzą do skali porządkowej zero względne to uzyskam skalę interwałową? Odp. NIE
2