Najważniejsze akty prawne w Polsce
1. Konstytucja RP - rozdział 10 poświęcony finansom publicznym; w rozdziale 7 - funkcjonowanie samorządu terytorialnego
2. ustawa z dnia 27.08.2009 o finansach publicznych; ustawa z dnia 27.08.2009 przepisy wprowadzające o finansach publicznych - będą obowiązywać od 01.01.2012/ teraz obowiązuje ustawa o finansach publicznych z 30 06 2009 oraz obowiązują przepisy z ustawy o finansach z 30.06.2005 dotyczące limitu zadłużenia jednostek samorządu terytorialnego
3. ustawa z dnia 13 11.2003 o dochodach jednostek samorządu terytorialnego
Sieć instytucji zarządzających finansami publicznymi
a. ministerstwo finansów
b. izby skarbowe
c. urzędy skarbowre
Środkami publicznymi zarządzają organy władzy i administracji (centralnej, państwowej,
samorządowej). Zajmują się kontrolą finansów publicznych: Najwyższa Izba Kontroli,
Regionalne Izby Obrachunkowe (kontrolują jednostki samorządu terytorialnego)
Instnunenty finansowa: cla, podatki, subsydia w postaci dotacji i subwencji.
Funkcjonalne ujęcie finansów publicznych
• planow anie i uchwalanie dochodów i wydatków publicznych (budżety roczne)
• pobieranie i gromadzenie dochodów (państwo jako jedyny podmiot dysponuje pełnym ptactwem podatkowym- określa zakres i poziom obciążeń finansowych)
• zarządzanie środkami publicznymi - podejmowanie decyzji z wydatkowaniem, dokonuje się go przez instrumenty i narzędzia - budżet, budżet zadaniowy, wieloletni plan finansowy państwa, wieloletnia prognoza finansowa jednostek samorządu terytorialnego. Odbywa się również poprzez strategię rozwoju państwa, wieloletnie planu inwestycyjne jednostek samorządu terytorialnego
• wydatkowanie środków publicznych - dokonuje się poprzez hierarchizację w ydatków i potrzeb Trzeba ustalić co jest najistotniejsze, budując katalog potrzeb, pamiętając iż potrzeby społeczeństwa są nieograniczone natomiast ograniczone są środki publiczne.
• zaciąganie zobowiązań - dotyczy wszystkich podmiotów (pożyczki, kredyty, emisja dłużnych papierów wartościowych)
• finansowanie deficytu budżetowego - (niedobór środków' publicznych objętych budżetem państwa) powstaje gdy mamy więcej wydatków niż dochodów Rząd jest zobowiązany do wskazania źródeł obligatoryjnych pokryć deficytu. Od 1997 roku nastąpił zakaz finansowairia deficytu państwa przez NBP - nie mogą dodntkować pieniędzy Deficyt budżetowy może być spłacony poprzez: pożyczki, kredyty zaciągirięte na rynkach krajowych i zagrarricznych. wpłaty NBP, przychody z prywatyzacji, obligacje skarbu państwa - dłużne papiery wartościowe
• zarządzanie długiem publicznym -0 bardzo ważne dla punktu państwa. Dhtg publiczny nie może przekroczyć 60% PKB (w konstytucji jest to zapisane). Na dzień dzisiejszy jest to ponad 50%. Wiąże się to z utrzymaniem raitingu parfstwa Jeśli jest on obniżony wiążę się to z wyższymi kosztami obsługi długu publicznego, są to koszty sztywne - najpierw trzeba zabezpieczyć środki na obsługę długu publicznego