15243

Drogi rdzenia kręgowego

DROGI WSTĘPUJĄCE RDZ EN IOWO-MÓZGOWE - rdzeniowo-wzgórzowe,

0 przednia, w sznurze przednim, przewodzi czucie dotyku i ucisku, tzw. prymitywnego Jej uszkodzenie nie powoduje pełnej utraty czucia po stronie przeciwnej, ponieważ te rodzaje czucia są także przewodzone przez pęczki sznura tylnego.

0 boczna, w przedniej części sznura bocznego, przewodzi czucie bólu i temperatury Jej uszkodzenie objawia się utratą czucia po stronie przeciwnej od poziomu uszkodzenia w dół

Toczące się w istocie szarej środkowej, w sąsiedztwie kanału środkowego, schorzenia, np. jamistość rdzenia, prowadzi do uszkodzenia skrzyżowania dróg bólowych w spoidle białym przednim. Dochodzi do obustronnej utraty czucia bólu, ciepła, zimna w odcinkach na wysokości ogniska chorobowego, lub nieco poniżej, z zachowaniem czucia dotyku (rozszczepienne zaburzenia czucia)

W nasilonych zespołach bólowych stosuje się chirurgiczne przecięcie drogi rdzeni owo-wzgórzowej bocznej, tzw. chordotomia, na różnych poziomach sznura bocznego, co powoduje przynajmniej czasowe zniesienie bólu i czucia temperatury w niżej położonych segmentach przeciwnej stony ciała.

Oprócz chordotomii stosuje się zabiegi mniej drastyczne, polegające na wybiórczym niszczeniu za pomocą prądu elektrycznego włókien przewodzących impulsy bólowe z poszczególnych części ciała.

Utrata czucia bólu i temperatury bywa niekiedy częściowo odwracalna, w skutek istnienia dróg dodatkowych: nie skrzyżowanych włókien rdzeniowo-wzgórzowych, oraz drogi rdzeniowo-szyjnej. Ważnym mechanizmem kontroli przewodzenia bólu jest układ przeciwbólowy, w któiym mediatorem są endorfiny endogenne - peptydy opoidowe o działaniu morfinopodobnym. Włókna zstępujące z istoty szarej okołowodociągowej i jądra wielkiego szwu hamują przewodnictwo bodźców bólowych w rdzeniu, zwłaszcza w warunkach stresowej aktywacji organizmu.

rdzeniowo-opuszkowe

0 przyśrodkowo - pęczek smukły 0 bocznie - pęczek klinowaty

Są one przede wszystkim drogami czucia głębokiego, które umożliwia rozpoznawanie ułożenia i zmian zachodzących w ułożeniu poszczególnych części ciała względem siebie.

Uszkodzenie sznurów tylnych powoduje zaburzenia czucia głębokiego, uwidaczniające się szczególnie charakterystycznie w więdzie rdzenia. Pacjent cierpiący na te chorobę nie może bez kontroli wzroku określić położenia poszczególnych części ciała.

Brak prawidłowego dopływu impulsów z mięśni i stawów doprowadza do zaburzeń w prawidłowym wykonywaniu ruchów i utrzymywaniu równowagi ciała, szczególnie w ciemności i przy zamkniętych oczach. Jest to tzw. niezborność lub ataksja tylnosznurowa, najwyraźniejsza w dalszych częściach kończyn.

Zaburzenie czucia pozostaje po tej samej stronie co uszkodzenie, gdyż włókna sznura tylnego biegną nie skrzyżowane.

Z czuciem głębokim jest związane czucie wibracji, które przy uszkodzeniu rdzenia zostaje również zaburzone.

Zaburzenia czucia i ucisku, nie są całkowicie zniesione (porównaj droga rdzeniowo-wzgórzowa przednia) pojawiają się jednak zaburzenia w różnicowaniu bodźców dotykowych. Również czucie bólu i temperatury w zasadzie nie ulega zmianie, jedynie zmniejsza się zdolność różnicowania drobnych zmian temperatury, lub bodźców bólowych.

Różnice w zaburzeniach czucia przy uszkodzeniu sznurów tylnych i bocznych (droga rdzeniowo-wzgórzowa): te ostatnie są drogami czucia bardziej prymitywnego tj. ból, ciepło, zimno tzw. czucie protopatyczne, w przeciwieństwie ze sznurami tylnymi, z którymi związane jest bardziej subtelne różnicowanie nasilenia i miejsca zadziałania bodźców jest to czucie epikrytyczne.