15551

Prawne formy działania administracji mogą być w rozmaity sposób klasyfikowane.

Według kryterium władztwa, rozumianego jako możliwość posłużenia się przez podmiot administrujący władztwem państwowym w celu zabezpieczenia realizacji swojej woli wyrażonej w danej formie działania, wyróżnić można formy o charakterze władczym (np. akt normatywny, akt administracyjny), o charakterze niewładczym(np. umowy cywilne, porozumienie administracyjne) oraz o charakterze mieszanym (ugoda ad m inis tracyjna).

Według kryterium woli, niezbędnej do skuteczności zastosowania danej formy działania, wyróżnić można prawne formy działania administracji publicznej o charakterze jednostronnym (np. akt administracyjny, polecenie służbowe) oraz wielostronnym (np. umowy cywilne, ugoda administracyjna). W przypadku form jednostronnych istotna jest wola podmiotu administrującego — pozostałe strony podlegają jego supremacji. W przypadku form o charakterze wielostronnym decydujące znaczenie ma wola wszystkich stron, co nie musi jednak oznaczać, że ich pozycja prawna jest identyczna.

Ze względu na kryterium usytuowania adresata działań administracji wyróżnić można prawne formy działania o charakterze zew nętrznym oraz o charakterze wewnętrznym. W przypadku form zewnętrznych adresatem działania podmiotu administrującego jest podmiot usytuowany poza administracją publiczną (człowiek, jednostka organizacyjna, inny podmiot administrujący, jeśli w ramach danego stosunku występuje w charakterze administrowanego, a nie administrującego). Adresatami działań podejmowanych w formach wewnętrznych są podmioty wchodzące w zakres administracji publicznej (podmioty administrujące, w tym podmioty niepubliczne realizujące zadania administracji publicznej, pracownicy zatrudnieni w administracji publicznej). Formami działania o charakterze zewnętrznym są m.in. akty administracyjne oraz ugody administracyjne. Ściśle wewnętrzny charakter mają natomiast polecenia służbowe oraz porozumienia administracyjne.

Ze względu na charakter czynności podejmowanych w poszczególnych prawnych formach działania administracji wyróżnić można formy o charakterze czynności prawnej (ich istotą jest zewnętrzny objaw woli, nakierowany na wywołanie skutku prawnego) oraz formy działań faktycznych (z reguły nie wywołują skutków prawnych, a jedynie skutki w sferze faktów, jednak nawet wówczas, gdy działanie faktyczne rodzi skutek prawny nie może być postrzegane jako wyraz woli, lecz jako fakt prawnie

2