Rachunkowość jest elementem systemu informacji a wykształciła się w średniowieczu od czasów rozwoju kupiectwa, gdy trzeba było ewidencjonować stan rozrachunków pomiędzy kupującym a sprzedawcą.
Podstawową metodą rachunkowości jest metoda bilansowa.
Bilans to podwójność. Metoda bilansowa to podwójne spojrzenie na majątek jednostki a mianowicie:
- pod względem rzeczowego ujęcia majątku (czym działamy, czym dysponujemy prowadząc działalność, jakie elementy wykorzystujemy do prowadzenia tej działalności).
Rzeczowe ujęcie składników majątku to a k t y w a.
- pod względem finansowego ujęcia majątku (jakie są źródła pochodzenia majątku, którym dysponujemy, czyj jest majątek, który wykorzystywany jest w działalności, kto posiada prawo własności tego majątku: własność prowadzącego działalność lub jednostki obcej lub częściowo własna i częściowo obca).
Finansowe ujęcie składników majątku to p a s y w a.
Sumą aktywów równa jest sumie pasywów. Ujęcie to pozwala na sformułowanie podstawowego sprawozdania z obserwacji poczynionych przez rachunkowość.
B i I a n s to dwustronne zestawienie majątku podmiotu z jednej strony i źródeł pochodzenia tego majątku z drugiej strony. Zestawienie to jest sporządzane na określony dzień. Ten dzień nazywamy momentem bilansowym.
Ustawa o rachunkowości narzuca prawne terminy bilansu. Najczęściej są to terminy zakończenia działalności (zakończenia pewnego okresu obrachunkowego) lub terminy rozpoczęcia kolejnego okresu działalności (okresu obrachunkowego).
Bilans rozpoczynający działalność lub okres obrachunkowy nazywamy bilansem otwarcia lub bilansem początkowym natomiast zestawienie majątku i źródeł jego pochodzenia na dzień kończący działalność lub okres obrachunkowy nazywamy bilansem sprawozdawczym lub bilansem zamknięcia. Bilans zamknięcia po określonym okresie jest równocześnie punktem wyjścia dla następnego okresu.
M a j ą t e k jednostki gospodarczej dzieli się w/g różnych kryteriów:
- z punktu widzenia bilansu istotnym kryterium jest możliwość przekształcenia poszczególnych składników majątku w środki pieniężne (gotówkę),
- z punktu widzenia kryterium zużywania się majątku w trakcie prowadzenia działalności
gospodarczej można go podzielić na: majątek trwały i majątek obrotowy.
Majątek trwały związany jest z danym obiektem w sposób względnie trwały, przez długie okresy czasu sięgające nawet wielu lat (np. budynki, budowle). Przez cały czas użytkowania majątek trwały zachowuje swoją naturalną postać fizyczną a swoją wartość przekazuje na produkty, usługi, efekty działalności w sposób stopniowy.