19242

2

powołano instytucje nadzoru nad rynkiem kapitałowym i zmieniono organizację władz. W 1971 r. zawieszono w końcu wymienialność dolara na złoto. Było to przyczyną kolejnych zmian w polityce pieniężnej. Władze FED walczyły z inflacją za pomocą rezerw obowiązkowych oraz stóp procentowych. W następnych latach wahania kursu dolara były przyczyną destabilizacji światowych finansów. Zawirowania te doprowadziły do sytuacji, w której obecnie FED jest odpowiedzialny zarówno za koordynację waluty amerykańskiej jak i globalną sytuację finansową². Kiedy pod koniec lat 70. zaczęła rosnąć inflacja, załamało się zaufanie do polityki FED. W 1979 r. szefem FED-u został mianowany Paul Volcker, który wypowiedział wojnę inflacji. Restrykcyjna polityka obejmowała podniesienie stóp procentowych oraz ograniczenie tempa podaży pieniądza zgodnie z postulatami szkoły monetarystycznej. Inflacja spadla, ale drastycznie wzrosło bezrobocie. Paul Volcker był zdeterminowany do odbudowania wiarygodności władz monetarnych. Dla amerykańskiej gospodarki rok 1982 byl najtrudniejszy od czasów Wielkiego Kryzysu. Wpadła ona w głęboką recesję, a bezrobocie sięgnęło 10%. Ponadto podmioty gospodarcze nie miały zaufania do polityki dezinflacyjnej FED-u. Polityka ta jednak okazała się skuteczna, gdyż w 1982 r. gospodarka amerykańska odżyła i rozpoczęła się najdłuższa ekspansja w historii USA. Po burzliwych latach 70. i dramatycznym początku lat 80. nastąpił dłuższy okres stabilizacji dolara. To właśnie stabilność amerykańskiej waluty zapewniła rozkwit amerykańskiej gospodarce. Wtedy wiele krajów zawiązało swoją walutę z dolarem tworząc tzw. currencyboard. W 1997 r. wartość pieniądza USA spadla poprzez podwyżkę podatków w kraju. Rząd i FED próbował ratować sytuację finansów amerykańskich poprzez zmniejszenie podatków oraz obniżkę stóp procentowych. U początku lat dwutysięcznych, stopy procentowe USA były na najniższym poziomie od półwiecza³.

Pierwszymi instytucjami mającymi zadania banku centralnego były First Bank of United States działający w latach 1791-1811 oraz Second Bank of tlie United States, który funkcjonował w latach 1816-1836. Różniły się bardzo od dzisiejszych banków centralnych z tego względu chociażby, że 4/5 akcji zarówno pierwszego jak i drugiego banku znajdowało się w rękach prywatnych, zarządzało nim 25 dyrektorów, z czego tylko 5 było mianowanych przez rząd federalny. Specyficzne było również to, że działały one na mocy przy znanej przez rząd federabiy 20-letniej licencji. Zaletą obu instytucji było to, że poprzez sieć oddziałów

*P. Bochenek. Działalność banku centralnego w świetle poglądów austriackiej szkoły ekonomii. „Finansowy kwartalnik internetowy - E-finanse", Nr 1/2010. Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie. Rzeszów' 2010, s. 2

¹ K. Nęczyński, Rola złota w polityce pieniężnej. Teoria monetarna w modelu ekonomii podaży. Wydawnictwo NBP. Warszawa 2003. ss. 22.33