21792

To postępowanie zgodne z przyjętymi normami. Takie zachowanie nie narusza obowiązujących reguł postępowania. Ludzie posiadają pewne normy zachowania, mechanizm rynkowy wymusza także zachowania, które chociaż są podyktowane egoistycznymi pobudkami, ostatecznie kierują jednostkę w pożądanym społecznie kierunku.

Charakterystyka epoki ówczesnych myślicieli

To przełom XVIII i XIX wieku. Anglia przechodzi okres burzy i naporu lub rewolucja przemysłowa. Rewolucja przemysłowa narusza porządek społeczno - ekonomiczny opisany przez Adama Smitha. W tym czasie zaszły olbrzymie zmiany społeczne i polityczne. Pod wpływem wynalazków /maszyna parowa/ produkcja manufakturowa zmienia się w produkcję przemysłową a później wielkoprzemysłową. Doprowadził on do wzrostu gospodarczego, a jednocześnie stał się przyczyną konfliktów społecznych. Przede wszystkim spadło zapotrzebowanie na siłę roboczą, pojawiło się bezrobocie. Kapitaliści to od razu wykorzystali to zapotrzebowanie na pracę. Wydłużony został dzień pracy, spadły płace do minimum. Nie przejmowali się oni pracownikami, wiedzieli bowiem, że zawsze znajdą chętnych do pracy, nawet najcięższej, za najgorsze wynagrodzenie. Miał miejsce proces akumulacji kapitału u kapitalistów oraz koncentracja ziemi, pojawiły się wielkie majątki ziemskie.

Społeczeństwo angielskie Smitha było inne niż społeczeństwo z początku XIX wieku. Uległo ono rozwarstwieniu. Nastąpił podział na:

- wielkich kapitalistów/burżuazję/ proletariat /robotnicy/ arystokrację /właściciele ziemscy/.

Między tymi trzema grupami rodziły się konflikty i antagonizmy. Były one wynikiem rozbieżności interesów. Właściciele ziemscy chcieli wysokich cen na żywność, co było sprzeczne z interesami kapitalistów i robotników. Kapitaliści chcieli jak największych zysków, przy jak najmniejszych kosztach, robotnicy zaś cierpieli nędzę. Robotnicy uważali, że maszyny zabierają im pracę, dlatego też je niszczyli. W wyniku wojen wzrosły ceny płodów rolnych. Kupcy zaczęli więc kupować tańszą pszenicę z zagranicy, głównie z USA. Właściciele zareagowali na to z wielkim oburzeniem, gdyż zmniejszyły się ich dochody. Dysponowali oni jednak znaczną siłą polityczną w angielskim parlamencie i doprowadzili do uchwalenia ustawy zbożowej, na mocy której wprowadzono ruchome cła na importowane zboża. Na większą ilość sprowadzanego zboża były większe cła, na mniejszą ilość cła były niższe, a więc wysokość cła była uzależniona od ilości sprowadzanego zboża. W roku 1813 tragiczne zbiory doprowadziły do gwałtownej zwyżki cen. Rozwiązaniem tego problemu było jeszcze większe podniesienie cen na zboże sprowadzane z zagranicy. Parlament został zalany petycjami o zniesieniu wysokich ceł. Sytuacja na rynku zbóż stała się centralną osią ekonomii Dawida Ricarda.

Dawid Ricardo

Patrzył on na gospodarkę z pesymizmem. Stanął po stronie kapitalistów, zwalczał zaś klasę arystokracji ziemskiej. Ricardo chciał zniesienia cen na importowane zboża i wprowadzenia rent gruntowych.

Dawid Ricardo /1772-1823/ autor „Zasady ekonomii politycznej i opodatkowania" wydanej w 1817 roku. Mając 21 lat przeszedł na katolicyzm za sprawą swojej dziewczyny, co nie spodobało się jego rodzinie i spowodowało zerwanie stosunków z rodziną. Dorobił się on majątku na operacjach

giełdowych. Zajmował się naukami przyrodniczymi. Książka „Zasady ekonomii " zapewniła mu

pozycję jednego z najznakomitszych ekonomistów. Określił w niej zasadniczy cel ekonomii tzn. analiza praw, które regulują dochód społeczny między trzy grupy społeczne.

Ricardo teorię dystrybucji wiązał z teorią wartości. Został on wybrany posłem do Izby Gmin. Opowiadał się za zniesieniem ceł, bronił burżuazji.

Le.Q.rifl_MailQid-B_J-.Rięardflu

Ricardo rozpoczął analizę, podobnie jak A. Smith, o wyróżnienia wartości użytkowej i wartości wymiennej. Wartość użytkową pojmował jako pożyteczność, która jest warunkiem wartości wymiennej tzn. że w wymianie uczestniczą tylko te dobra, które posiadają wartość użyteczną, które są po prostu użyteczne.

Ricardo zgodził się także ze Smithem, że użyteczność nie jest miernikiem wartości, chociaż stanowi ona nieodzowny warunek wartości wymiennej. Jeśli jakieś dobro nie jest wcale użyteczne, a więc nie zaspokaja naszych potrzeb to nie ma żadnej wartości wymiennej, niezależnie od rzadkości tego dobra, niezależnie do ilości pracy jaka została przeznaczona na wytworzenie tego dobra. Wartość użytkowa jest warunkiem istnienia wartości wymiennej, ale nie jest przyczyną ustalania tej wartości. I chcąc sprecyzować swoją teorię Ricardo wyróżnił dwie klasy dóbr

1. dobra nie pomnażalne pracą - o ich wartości decyduje ograniczona ilość, rzadkość tych dóbr, są to różnego rodzaju przedmioty unikatowe, „białe kruki", dzieła sztuki, przedmioty zabytkowe,

44