24557

całkowitość, funkcjonalna konieczność każdego składnika i wzajemne oddziaływanie na siebie poszczególnych składników, spoistość przedmiotu)

- czynniki różnorodności (wielość elementów składowych, ich ustopniowanie, różnorakość, kontrastowość semantyczna i formalna, wielopłaszczyznowość semantyczna)

10.    Stosunek Markiewicza do wartości konstrukcyjnej.

Podchodzi do tego z dystansem

11.    Koncepcja W.Kaysera i R.S. Crane'a

Celowość każdego elementu wobec całościowej koncepcji utworu, którą z gotowego dzieła odczytujemy: „Pytamy o to, czym chce być dzieło, i mierzymy je nim samym". Crane nazywa tę koncepcję „zasadą kształtującą", lub „przyczyną celową".

Markiewicz zauważa nieostrość pojęciową tej koncepcji całościowej i możliwość zaistnienia niebezpieczeństwa błędnego koła.

12.    Teoria E. R. Curtiusa

Krytyka to akt twórczej wolności ducha. Zapewne, intuicja da się później umotywować. Motywacja ta jest jednak przekonywająca tylko dla tego, kto tak samo odczuwa. Zasadniczym aktem krytyki jest kontakt irracjonalny. Prawdziwa krytyka nigdy nie chce dowodzić, lecz tylko - pokazywać.

13.    Definicja obrazowości (zwolennicy: Kayser, Crane, Meyer)

Obrazowość jako zdolność całości znaczeniowych zawartych w utworze literackim do wywoływania przedstawień wyobrażeniowych- uważana jest zgodnie za swoistą właściwość literatury(właściwość ta staje się wartością wtedy dopiero, gdy owe przedstawienia wyobrażeniowe, zaczerpnięte z utworu literackiego, są częste, wyraźne i jakościowo bogate)

14.    Znaczenie obrazowości dzieła.

Obrazowość stanowi jakby podłoże, na którym powstają wartości emotywne utworu literackiego. Wartości owe polegają na tym, że niektóre postacie czy sytuacje przedstawione w dziele literackim posiadają właściwości(np. tragizm, komizm, wzniosłość) zdolne wywoływać względem siebie swoiste uczucia oceniające.

15.    Ingardenowskie jakości metafizyczne

wzniosłość, tragiczność (oczyszczenie), straszliwość, demoniczność, świętość (ale np. komiczność, czy groteskowość są jakościami estetycznie wartościowymi)

16.    Jaką rolę wg. Ingardena mają wartości poznawcze?

Granica między funkcjami poznawczymi a „parafilozoficznymi" w literaturze jest nie do przeprowadzenia; można natomiast na ogół oddzielić twierdzenia od postulatów wobec rzeczywistości stawianych przez dzieła literackie.

Świat przedstawiony to odrębny dla siebie świat, dla którego reprezentowanie świata rzeczywistego jest tylko pewnego rodzaju pretekstem, żeby przy tej okazji doszło do skomponowania całości wewnętrznie zwartej, obliczonej na zawieranie w sobie jakości estetycznie doniosłych, które pociągają za sobą ukonstytuowanie wartości estetycznej.

17.    Stanowisko H. Osborne'a

Argumentacja jego występuje w dwóch wersjach. Pierwsza z nich głosi, że owe wartości są tylko namiastkami w stosunku do rezultatów, które w sposób cenniejszy i bardziej skuteczny mogą być osiągnięte poprzez naukę, filozofię czy publicystykę. Z drugiej strony przyznaje on tym wartościom dużą doniosłość, ale przeciwstawia je literackiej „doskonałości". Proponuje oddzielenie krytyki literackiej, czyli estetycznej, rozpatrującej wartości konstrukcyjne, od