26016

JW

64

Rys. 5.1. Fragment wykresu równowagi fazowej żelazo-cementyt

5.1. Podstawowe przemiany fazowe w stali związane z obróbką cieplną

Przemiany fazowe w stali są wynikiem tego, że wskutek zmiany warunków, np. temperatury, jeden stan staje się mniej trwały niż drugi. To właśnie jest przyczyną przemian zachodzących w stali. Należy zaznaczyć, że może w niej występować kilka podstawowych struktur, a istotą najważniejszych przemian jest właśnie pizejście jednej struktury w drugą. Tymi podstawowymi strukturami są:

ferryt Fe_a(C)    stały roztwór węgla w żelazie a,

austenit Fe^C)    stały roztwór węgla w żelazie y,

martenzyt Fe_a'(C) stały, przesycony roztwór węgla w żelazie a (jest to faza metastabilna),

perlit (Fe_a(C)+Fe₃C) eutektoidalna mieszanina ferrytu Fe_a(C) i cementytu Fe₃C

W procesach obróbki cieplnej stali występują następujące podstawowe przemiany

I. Przemiana ferrytu w austenit

Fea(C) -> Fe/C)

II. Przemiana austenitu w ferryt

Fe y(C) -> Fe_a(C)

III. Przemiana perlitu w austenit

(Fe_a(C) + Fe₃C) -> Fe/C)

IV.    Przemiana austenitu w struktury perlityczne (lub bainityczne)

Fe/C) -> Fe^C) + Fe₃C

V.    Przemiana austenitu w mar tenzyt

Fe/C) —» Fe _a(C)

VI Przemiana martenzytu w mieszaninę ferrytu i cementytu Fe _a(C) ->• Fe_a(C) + Fe₃C