26448

1870- zakaz samowolnych eksmisji, odszkodowania dla dzierżawców za melioracje, dzierżawcy irl ocrzymali prawa wyborcze. Dopuszczono katolików do szkół wyższych, w W Bryt powszechny obowiązek szkolny, rozdział koś anglikańskiego od państwa 1869 1870 - w Dublinie Związek Walki o Autonomie Irlandii od 1872 - Irlandzka Liga Autonomistów, od 1874 pod przywództwem Ch.Parnella - w parlamencie walczy o autonomię.

Po 1870 kryzys rolny, usuwano chłopów, którzy nie mogli wskutek spadku cen płodów rolnych opłacić czynszów.

1879 zawiązano Ligę Ziemską - orężem me branie w dzierżawę ziemi, z której w sposób krzywdzący został usutuęty poprzedni właściciel. Po raz pierwszy zastosowano wobec kpt Charlesa Boycotta - od jego nazwiska hasło walki gospod-polit.

Lata 80 „Liga Narodowa" - hasła autonomii.

1885 - przełomowy rok - od tego momentu żaden rząd nie może funkcjonować bez poparcia partii irlandzkiej.

1893 - Liga Celtycka - odwołanie się do przeszłości i tradycji.

1905 - Liga Celtycka przekształcona w Sinn Feinn z celtyckiego - MY SAMI - walka o pełną niepodległość i republikę.

Rząd Gladstona projekt • udzielić Irlandii autonomii z osobnym parlamentem w Dublinie - Home Rule. Doprowadziło to do sporu w Izbie Gmin. rozwiązania parlamentu i odrzucenie autonomii. Do głosu doszli konserwatyści. Od czasów Gladstone.a Wigowie stali się ostatecznie partią liberalną.

Home rule. dosł Rządy Domowe - samorząd, autonomia kraju zależnego, sfederowanego. Zwolennicy żądali zniesienia unii i nadania autonomii. Organizowali z Ligą Robią walki o ziemię dla dtłopów irlandzkich. Uznawab tylko parlamentarną formę walki. Odrzucenie przez parlament 1886 i 1893 projektu autonomii zmniejszyło popularność ruchu na rzecz organizacji Sinn Feinn.

Charles Parnell - przywódca Ligi Rolnej i Home rule - autonomia i zniesienie unii - parlamentarne formy walki.

Situi Feui - oig zał 1905 przez Arthura Griffitha. Początkowo jako ruch odrodzenia kulturalnego. Stosowała bierny opór w działalności polit. 1916 udzieliła poparcia powstaniu wielkanocnemu w Dublinie (24-29 IV 1916 przeciwko panowaniu bryt wywołane przez Irlandzkie Bractwo Republikańskie popierane przez Sin Feui. proklamowano Republikę Irlandzką, po 5 dniach spacyfikowane. przywódców stracono. 1917 amnestia). Sum Feui propagowała idee niepodległości i szkoliła ochotników. 1918 zdelegalizowana prowadziła nadal działabiosć pobt. 1919-1921 stworzyła organizacje zbrojną IRA.

Arthur Griffitli - zał org Sinn Fein 1905, do 1917 szef. W nielegalnym rządzie min spr zagr i wiceprezydent. 1921 podpisał w Londynie traktat. który wprowadzał oficjabiy podział Irlandii: 6 lirabstw Ulstem (Irlandia Póhiocna) w Zjednoczonym Królestwie. 26 utw Wolne Państwo Irlandzkie.

Eamon de Yalera - od 1917 przywódca partii Sinn Fein. 1919 wybrany zaocznie na prezydenta Republiki Irlandzkiej. Przeciwnik bryt-irl traktatu z 1921 wyłączającego Ulster. Nazywany irlandzkim Piłsudskim.

1903 - ustawa umożliwiająca chłopom irlandzkim kupowanie ziemi na własność nie osłabiła irlandzkiego ruchu niepodległościowego Sum Feui

Irlandzkie bractwo Republikańskie 1909- obrady parlamentu nad autonomią, sprawa odłożona do 1913.

1912- kolejny projekt autonomii dla Irlandii: 2 izbowy parlament. Sprawy handlu, ceł i obrony wyłączone. Izba Lordów dwa razy mogła odrzucić projekt autonomii, który mógł wejść w takim układzie dopiero w 1914. Jednak zapowiedziana autonomia nie zadowoliła Irlandczyków a oburzyła Brytyjczyków zamieszkałych w zach części wyspy Ulster. Obie strony się zbroiły.

W chwili wybuchu I woj. św przywódca Irlandczyków parlamencie brytyjskim John Kediuond złożył deklarację lojabiości.

Roger Casement - ang lord, były konsul w Kongu i Brazylii związał się z irl mchem niepodległościowym. Udał się do Rzeszy w celu pomocy, dostawie broni, organizacji legionu irlandzkiego.

24IV 1916 w Wielkanoc - wybuch powstania w Dublinie. 5 dni, stłumiony. Terror, stracono Cassementa.

Akcje Sinn Feui, z emigrantów w St Zj powodują zmianę taktyki, wypuszczono z więzień przywódców. Rząd zapewnił o rozwiązaniu kwestii irlandzkiej. Rząd nie ośmielił się wprowadzić powszechnej służby wojskowej.

1921 - dopiero po wojnie utw wolne państwo najpierw jako dominium, 1937 Republikę Irlandzką. Wyłączenie Irlandii Phi - protesty. Królowie:

1714 - unię personalną ze Szkocją zastąpiono unią realna - tworząc Królestwo Wielkiej Brytanii, tron objął Jerzy I z dyn hanower. Jerzy III 1760-1820. król Hanoweru i W Bry, okazywał przywiązanie do Anglii w przeciwieństwie do swych poprzedników J I i JII. 1756-1763 - zakończył wojnę siedmioletnią - Anglia otrzymała Kanadę, posiadłości w Indiach. Senegal. Florydę i Muiorkę. 1775-1783 - wojna o niepodległość, utrata kolonii w Am Phi.

W skutek choroby umysłowej króla i rządów W Pitta juniora rola króla zmalała.

1811 - przekazał władzę regentowi ks Walu późniejszemu Jerzemu IV.

Jerzy IV 1820-1830. król W Bryt. Irlandii i Hanoweru. Regent od 1811, niepopularny.

Wilhelm IV 1830-1837, po śm rozpadła się hanowerska uma personalna. Poparł rządowy projekt reform wyborów do parlamentu. Wiktoria 1837-1901 - Jerzy V -

Premierzy:

Robert Liverpool 1812-1827. torrys. prawa zbożowe - cło na zboże.

Robert Peeł - 1834-1846. torrys. min ds. Irlandii, min spr wew: policja cywibia uzbrojona w pałki bobbies. Wprowadził wobiość handlu między metropolią a koloniami. Walczył o równouprawnienie katolików.

1846 - w latach nieurodzaju doprowadził do zniesienia ceł na zboże, co spowodowało upadek rządu i rozłam w partii konserwa!. Arthur Wellington 1769-1852 walczył przeciw NB w Hiszpanii 1808. zwyc spod Waterloo. Boh narodowy. 1828-1830 premier, min spr zagr 1841-1846. głównodowodzący armią bryt 1842-1852.

Benjamin Disrneli 1868, 1874-1880. Przyczynił się do rozszerzenia praw wyborczych. Reformy społeczne w ochronie zdrowia.