27928

Upowszechnienie się w ostatnich kilkudziesięciu latach podejścia do planowania prezentowanego przez znaczne grono amerykańskich teoretyków organizacji i zarządzania, w którym wyraźnie wyodrębnia się plany pojedyncze oraz plany trwale obowiązujące, wyeksponowało znaczenie projektu¹.Przez projekt rozumie się jednoznacznie określone, jednorazowe działanie, nieodzowne do realizacji pewnego, szerszego programu.

Warto podkreślić, że pojęcie projektu znane jest od bardzo dawna. Już w starożytności wielkie budowle wykonywane były na podstawie szczegółowych, jednorazowych planów technicznych i organizacyjnych, szczegółowo określających zadania oraz zasady kierowania pracą wykonawców. W przeszłości projekty miały wyłącznie charakter techniczny, to znaczy obejmowały przedsięwzięcia inżynieryjne. Dzięki naukowej organizacji pracy zrodziło się pojęcie projektu organizacyjnego, a wraz z nim pojawiło się wiele metod wspomagania procesu projektowania i nadzoru nad realizacja. Podstawowe metody i techniki, to takie jak: harmonogramowanie za pomocą wykresów Gantta, metody sieciowe PERT i CPM. W połowie XX wieku projektowanie zaczęło obejmować również przedsięwzięcia, które zaliczyć można do szeroko rozumianej sfery ekonomii, biznesu oraz działalności naukowo-badawczej. Rozszerzenie zakresu planowania, opartego na planach jednorazowych, na te obszary jest w głównej mierze następstwem głębokich zmian w procesach zarządzania organizacjami i programami. Są one wymuszone rosnącą złożonością otoczenia, w jakim działają współczesne organizacje, są wynikiem globalizacji rynku oraz rozwoju nauki i techniki². Nie bez znaczenia jest również wysoki i narastający koszt wielu przedsięwzięć, zwłaszcza rozwojowych, czyli takich, które mają na celu wdrożenie nowoczesnych technologii. Jest to szczególnie widoczne w takich sektorach jak: mikroelektronika, inżynieria materiałowa, genetyczna czy medycyna. Jednocześnie zdecydowanie większą rolę zaczyna odgrywać czas. Menedżerowie muszą podejmować złożone decyzje szybko, a konsekwencje błędów są coraz poważniejsze.

Również w sferze przedsięwzięć technicznych, ze względu na złożoność współczesnych konstrukcji oraz rozwiniętą kooperację produkcyjną w skali międzynarodowej, nie jest już - w większości preypadków - możliwe opieranie procesu planowania na tzw. planach trwale obowiązujących, czyli wytycznych . procedurach i technikach.

Projekty mogą mieć różnorodny charakter i mogą być związane z różnymi obszarami działalności organizacji. Wyróżnia się cztery rodzaje projektów:

1

J.A.F. Stoner, Ch. Wankel: „Kierowanie". PWE, Warszawa 1992

2

* C. Burt on, N.Michael: „Zarządzanie projektem". Wydawnictwo ASTRUM, Wrocław 1999.