29295

1. Behawioryzm

to kierunek psychologiczny, który rozwinął się w XX wieku, przede wszystkim w USA. Założenia beliawioryzmu sa bardzo proste:

1 Jakkolwiek kierunek ten nie neguje występowania zjawisk psychicznych, twierdzi, że są one swoistymi, ubocznymi artefaktami działania mózgu, których nie da się skutecznie badać metodami naukowymi, gdyż są one niedostępne obserwacji.

2. Dlatego, jeśli psychologia ma być rzetelną nauką, musi się ograniczyć do mierzalnych, jasno zdefiniowanych eksperymentów, w których ludzi poddaje się działaniu określonych bodźców i obserwuje się ich określone reakcje na te bodźce.

Behawioryzm jest próbą zastosowania ścisłych, znanych z nauk przyrodniczych metod badaw czych do badania ludzkiej psychiki Behawioryzm doprowadził do ulepszenia metodologii nauk psychologicznych, kładąc nacisk na statystyczne zależności między obiektywnie mierzalnymi bodźcami i reakcjami. W swej złagodzonej postaci w dużym stopniu współtworzył współczesną teorię uczenia się oraz psychologię poznawczą.

W skrajnej postaci behawioryzm zakładał, że bardziej złożone zjawiska psychiczne, takie jak np. uczucia wyższe, czy struktury wpojone kultur owo, nie mają większego wpływu na działanie ludzi, lecz że ludzie podobnie jak wszystkie inne zwierzęta działają wg stosunkowa prostych zasad opierających na stałych, odruchowych lub wyuczonych reakcjach na bodźce Według tego skrajnego poglądu, większość zdrowych osobników' ludzkich, niezależnie od ich "zawartości mózgu" będzie w tych samych warunkach reagować podobnie na podobne zestawy bodźców Teoria ta jest już jednak w zasadzie porzucona, gdyż stoi w sprzeczności z wieloma eksperymentami psychologicznymi dowodzącymi dużego znaczenia tzw zmiennych pośr edniczących podczas reakcji na korrkretne bodźce.

Podstawowe założenia koncepcji behawioralnej:

*    zachowanie człowieka zależne jest od wyposażenia genetycznego oraz od środowiska fizycznego i społecznego Środowisko to pełni rolę czynnika stetującego ludzkim działaniem ‘struktura zachow'ana jest w dużym stopniu kopią struktury środowiska

‘środowisko jest konfigur acją bodźców. Bodźce te sterają relacjami człowieka. Zachowanie (R) jest funkcją układów wewnętrznych (S). Głównym zadaniem psychologii jest badanie relacji istniejących między R i S.

*    zachowanie ludzkie jest sprawcze, ponieważ kształtuje otoczenie jednostki Oddziaływanie otoczenia na zachowania ma jednak charakter bardziej fundamentalny niż wpływ zachowanie sprawczego na otoczenie. O ile środowisko jest układem aktywnym, człowiek jest jedynie tworem reaktywnym.

‘behawioryści nie negują istnienia życia wewnętrznego, zwracają jedynie uwagę, że nie reaguje ono na dzialartie człowieka (kolor samochodu, który jest jego cechą nie wpływa na kierowanie pojazdem...)