W spot. wczesnego kapitalizmu pojawiła się konieczność regulowania i kontrolowania życia spot., która dała początek socjologii. Reformatorzy społ. podejmowali wysiłki aby łagodzić konflikty społ. wynikające głównie z niesprawiedliwości społ. Pojawiła się ankieta, czyli narzędzie socjologów. Do reformatorów społ. należeli m. in. Booth (ang.). W wyniku pracy reformatorów narodziła się dziedzina pracy naukowej - socjotechnika (empiryczna opozycja społ. zjawiska ekonomii ). Pojawiły się też projekty budowy nowego społ., powstały ruchy komunistyczne, gminy socjalistyczne (Fourier, Owen ).
Tomasz Kuhn stwierdził, że nauka rozwija się nie poprzez poszerzanie wiedzy faktograficznej. Struktura pozostaje ta sama
Paradygmat jest to wybitne dzieło nauki, na którym wzoruje się całe poznanie T.Kuhn twierdził, że nauki społ. są na etapie przedparadygmatycznym, inni badacze twierdzili, że są wieloparadygmatyczne.
Sposoby uprawiania socjologii zakładają przyjęcie pewnego wyraźnego stanowiska dotyczącego danego paradygmatu.
Orientacja teoretyczno-metodologiczna (Sztompka):
I. Założenia:
a) ontologiczne-zdanie sobie sprawy z natury bytów, którymi się zajmujemy
b) epistemologiczne-szanse poznania czy istnieje jedna prawda dotycząca rzeczywistości społ.
c) metodologiczne-wskazówki dotyczące sposobu poznania, które pozwoliłyby na intersubiektywną
komunikowalność i kontrolowalność, badacz ujawnia swój warsztat badawczy
II. Model pojęciowy:
Inwentarz wszystkich pojęć, którymi się posługujemy i ich mapa (pojęcia centralne i peryferyjne)
III. Różnice teorii empirycznych:
Zespoły twierdzeń - praw dotyczących otaczającej nas rzeczywistości społ.
Podejścia do socjologii różnią się następująco:
teoria ( struktury działanie ,są w którym
zmiana radykalna
podejście subiektywistyczne paradygmat-paradygnat obiektywistyczna
(nacisk na jednostkę, radykalny- radykalny
potwierdzają
struktury otwarte) humanistyczny - strukturalistyczny
światem
ludzie się poruszają )
paradygnat - paradygnat interpretacyjny - funkcjonalistyczny
5. Porównać dwa znane sobie podręczniki socjologii (z listy) pod względem:
zdefiniowania przedmiotu nauk społecznych i socjologii, zakresu tematycznego,