28497

30. Postanowienia prawa o miastach z 1791r.

ustawa z 17 kiwetnia I79ir. o miastach zosatała uznana w Konstytucji 3 Maja za jej część składową. Od kwietnia do czerwca sejm wydat 4 ustawy o miastach. Obejmowały one swą treścią miasta królewskie ale i w miastach prywatnych właściciele wyrażali zgodę na ich funkcjonowanie. Treść tych aktów obok kwestii społ. poruszała sprawy ustroju, sądownictwa i prawa. Mieszczan podzielonio na dwie kategorie:    posesjonatów i nieposesjonatów. Posesjonaci czyli właściciele

nieruchomości zostłay im przyznane przywileje typowo dotąd szlacheckie:

1) nietykalność bez wyroku sądowego. W praktyce rozszerzono to zarządzeniem Komisji Policji również na zamieszkałych w miastach Żydów.

2) nabywanie dóbr ziemskich

3) piastowanie niższych urzędów adm. i sądowych we wszystkich sądach, dostępu do palestry, osiągania niższych rang oficerskich w wojsku poza szlachecką „kawalerią narodową".

4) otrzymywania w szerokim zakresie przez zamożnych mieszczan i zaczątki inteligencji miejskiej szlachectwa, co zamierzało do przejścia części elit mieszczaństwa do szeregów szlachty. Przy utrzymaniu na stany baza społeczna, miała ulec częściowej zmianie. Sejm dokonał dość licznych nobilitacji wszystkie te postanowienia zmieżaly ku Zbliżeniu szlachty i burżuazji przy dominacji szlachty. Kupców i rzemieślników obcego pochodzenia zachęcano do osiedlania się na terenie miast przy zagwarantowaniu im wielu swobód. Postanowienia ustawy dotyczyć miały też miast prywatnych, jeżeli już właściciel dobrowolnie i indywidualnie rozciągnął na nie nowe prawo. St. Michałowski jako pierwszy nadał swemu miastu Białaczów status wolnego miasta w I787r. W zależności od liczby posesjonatów i nieposesjonatów wyodrędniono dwie grupy miast: podzielone na cykuły i nie podzielone na cyrkuły (do 600 posesjonatów. Co 500 posesjonatów zwiększano liczbę cyrkułów w mieście. Miasta wielocyrkułowe były siedzibami sądów pierwszej instancji, a największe z nich sądów drugiej instancji. Miały nazwy miasta apelacyjnego lub wydziałowego.

Wybory do władz miejskich odbywały się na zgromadzeniu wszystkich posesjonatów. W miastach nie podzielonych na cyrkuły i jednocyrkułowych na zgromadzeniach miejscowych a w miastach w wielocyrkułowych w systemie dw/ustopniowym, najpierw na zgromadzeniach szczegółowych ( w jednym cyrkule) i na ogólnych (dla całego miasta. W miastach w nie podzielonych na cyrkuły władza należała do magistratu (wójt, 4 radnych i deputatów na zgromadzenia wydziałow/e). W miastach w wielocyrkułowych wcześniej wybrani gminni tworzyli zgromadzenie ogólne, które wybierało zarząd miasta: prezydenta, wiceprezydenta i radnych w liczbie zależnej od liczby cyrkułów. W miastach wydziałowych spotykali się deputaci poszczególnych miast, wybierali plenipotentana sejm. 5 członków/: 5 zastępców sądu apelacyjnego drugiej instancji i 5 komisarzy do wojew. komisji porządkowych cywilno - wojskowych.

Terminy elekcje: co 2 lata w kw/ietniu i maju.

Zabroniono samodzielnego wydawania wilkierzy, potwierdzono zasadę zajmowania się przez szlachtę rzemiosłem i kupiectwem, określono zasady przyjmowania prawa miejskiego, warunki zakładania nowych miast.