31794

•    Przesłanki: choroba psychiczna, niedorozwój umysłowy albo innego rodzaju zaburzenia psychiczne, w szczególności pijaństwo lub narkomania występujące w takim stopniu, ze uniemożliwiają danej osobie kierowanie swoim postępowaniem (art. 13 § 1 kc).

•    SN interpretuje ten przepis funkcjonalnie, tzn. ubezwłasnowolnić moZna jeśli służy to interesom ubezwłasnowolnianego (orz. SN z 14.2.1974 r., OSN 1975, poz. 12).

Skutki

•    czynności w/w osób są bezwzględnie nieważne (art. 14 § 1 kc)

•    złagodzenie w art 14 § 2 - dot. umów powszechnie zawieranych w drobnych sprawach życiowych - stają się ważne z chwilą wykonania, ale i w tvm przypadku szczególnie chroni sie taka osobę jeśli została rażąco pokrzywdzona

•    usprawiedliwienie tego przepisu — na ogól poprzez konstrukcję konwalidacji. ale jest to wadliwe, bo jak można uzdrowić czynność prawną dokonaną przez osobę, która nie ma prawa do dokonania jej. Dlatego stosuje się pogląd, iż przepis ten modyfikuje ogólną regułę —»przyznanie tym osobom ograniczonej i warunkowej kompetencji do dokonywania czynności prawnych określonego rodzaju.

•    za te osoby czynności prawnych dokonują ich przedstawiciele ustawowi (rodzice lub opiekunowie).

•    osoby te mogą pełnić funkcję posłańca - tzn. nie dokonywanie czynności prawnych, a jedynie przenoszone oświadczenia woli innej osoby.

•    ale co jak dziecko zamiast gazety, kupi cukierki - rozstrzygane na podstawie przepisów o błędzie.

Ograniczona zdolność do czynności prawnych

Wiek

•    Pomiędzy 13 a 18 rokiem życia

Ubezwłasnowolnienie częściowe

•    ten sam tryb i te same przesłanki co w ubezwłasnowolnieniu całkowitym, ale:

•    tylko osoby pełnoletnie;

•    jeżeli „stan tej osoby nie uzasadnia ubezwłasnowolnienia całkowitego, lecz potrzebna jest pomoc w prowadzeniu jej spraw" (art. 16 § 1 kc) -»tutaj też dokonywane jest to w jej interesie

•    też gdy sąd ustanowi doradcę tymczasowego w toku toczącego się postępowania o ubezwłasnowolnienie osoby pełnoletniej.

Skutki

Ograniczoną zdolność do czynności prawnych charakteryzują trzy cechy:

I    Brak kompetencji do dokonywania pewnych rodzajów czynności prawnych —» dotyczy to tylko wyraźnie wskazanych w szczególnych przepisach czynności prawnych (np. sporządzenie testamentu) —* nieważność czynności prawnej

II    System kontroli nad dokonywaniem określonych postaci czynności prawnych -tzn. do pewnych czynności potrzebna jest zgoda przedstawiciela, a czasem też zgoda sądu, jeśli dot. to czynności których sam przedstawiciel nie może dokonać w imieniu podopiecznego.

•    Zgoda to jednostronna czynność prawna, która pod rygorem nieważności musi być dokonana najpóźniej w chwili dokonania czynności prawnej (art. 19 kc), ale zgoda na zawarcie umowy może być udzielona też po dokonaniu tej czynności prawnej (potwierdzenie).

•    Potwierdzić umowę może też osoba dokonywająca czynności prawnej, lecz dopiero po uzyskaniu pełnej zdolności do czynności prawnych (art. 18 § 1 i 2 kc)