28528

zatwierdzał je wówczas ex post. Delegaci Sejmu brali nieraz udział w zawieraniu umów międzynarodowych. Od 1493r. wyodrębniło się stale ogólnopaństwowe przedstawicielstwo sejmików ziemskich w postaci posłów ziemskich. Utworzyli oni osobną izbę poselską, natomiast rada królewska przeistoczyła się w senat. Tak więc sejm walny w XVIw. stał się dwuizbowy. Od połowy XVIw. posłów wybierała sama szlachta nie oglądając się na magnatów. Liczba posłów była ustalona zwyczajowo. Większe woj. wysyłały na sejm walny po 6 posłów, mniejsze oraz ziemie po 2, a drobne ziemie i powiaty po 1 pośle. Po roku I569r Reprezentacja Prus Królewskich nie była ustalona i była nieproporcjonalnie wielka. Początkowo posłowie jednego sejmiku występowali i głosowali łącznie. Dopiero od połowy XVlw. zaczęli występować indywidualnie. Otrzymywali oni strawne (diety) które początkowo płacił skarb królewski. W XViw. koszty delegacji przejęły sejmiki. Po unii lubelskiej w skład izby poselskiej wchodziło 170 posłów, w tym 48 z Litwy. Nie znaleźli się w niej przedstawiciele kapituł. Duchowieństwo nie było zainteresowane obradami izby poselskiej bo szlachta chciała obciążyć dobra duchowne podatkami. Do izby poselskiej nie wchodzili przedstawiciele miast. Wyjątkami byli posłowie Krakowa i Wilna tzw. ablegaci potem także Lwowa, Lublina, Kamieńca Podolskiego. Asystowali w obradach lecz nie posiadali prawa głosu. Od połowy XVIw. przyjmowano, że sejm składał się z 3 stanów: króla, senatu i izby poselskiej. Król był częścią parlamentu. Początkowo nie było stałych terminów zwoływania sejmu ani stałego miejsca jego obrad. Sejm zwoływał król co roku najczęściej w Piotrkowie położonym w centrum Królestwa. System sejmowania uregulowały artykuły henrykowskie, które nałożyły na króla obowiązek zwoływania sejmu co dwa lata, przwidując możliwość zwołania sejmu w pilnych sprawach. Sejmy odtąd dzieliły się na sejmy zwyczajne (ordynaryjne) co dwa lata i sejmy nadzwyczajne (ekstra ordynacyjne) w razie potrzeby. A.H. zastrzegały, że s.ordynaryjny nie może trwać dłużej niż sześć tygodni, a ekstra ordynacyjne nie dłużej niż dwa tygodnie. Przedłużanie obrad czyli prolongacja wymagało zgody wszystkich posłów. Miejscem wspólnych polsko-litewskich stała się po Unii lubelskiej warszawa, od I673r. co trzeci sejm miał odbywać się w Grodnie. Sejmy koronacyjne odbywały się nadal w Krakowie. Za Zygmunta i ustalił się zamknięty skład senatu. Wchodzili do niego: abp, bp, wojewodowie, kasztelanowie, marszałek wielki i marszałek nadworny, kanclerz, podkanclerzy, podskarbi. Po unii do senatu weszli urzędnicy litewscy. Na początku XVIIw. senat Korony i Litwy liczył 140 senatorów. Powoływano ich dożywotnio. Zwoływano senat razem z izbą poselską.

Do podjęcia uchwały i wydania konstytucji potrzebna była zgoda powszechna, nie mogło być sprzeciwu. Poseł powinien był postępować według instrukcji. Osiągnięcie zgody powszech. w izbie poselskiej było możliwe i ułatwione gdy posłowie nie byli skrępowani szczegółowymi instrukcjami. Często przyjmowano też fikcję jednomyślności. Większość głosów decydowała przy wyborze marszałka izby poselskiej i sprawdzaniu ważności mandatów tzw. rugach poselskich. W senacie senatorowie nie głosowali lecz kolejno wypowiadali swoje zdanie. Największą uwagę miały opinie senatorów zajmujących najwyższe stanowiska w państwie i pierwsze krzesła w senacie. Reszta przyłączała się do danego zdania. Na tej podstawie król lub w jego imieniu kanclerz formuował opinię generalną czyli KONKLUZJĘ. Nie musiała opierać się na jednomyślności. Szła po linii poglądów przeważających do których monarcha się przychylał. Konstytucje sejmu ogłaszano w imieniu króla. Zgodnie ze wskazówkami króla odbywała się redakcja. Podczas niej dwór często zmieniał treść konstytucji. Od schyłku XVlw. zaczęto przestrzegać jednomyślności. Rosła też rola sejmików podsejmowych. Ważne też były instruckje. Czasem