3286

W Polsce zakłady ubezpieczeń nabywają udziały i akcje banków, przedsiębiorstw oraz innych podmiotów gospodarczych, a część środków funduszu ubezpieczeniowego lokują w formie lokat bankowych. Udzielając środków bankom umożliwiają im kredytowanie podmiotów gospodarczych gospodarstw domowych. System ubezpieczeń sam nie kreuje pieniądza, jak to czyni system bankowy, jednak dokonuje zwłaszcza przez ubezpieczenia na życie, transformacji części oszczędności w inwestycje. Jeśli mamy do czynienia ze wzrostem składki ubezpieczeniowej w PKB, oznacza to wzrost skłonności do oszczędzania, a w ślad za tym także do inwestowania.

Najistotniejszym zadaniem ubezpieczeń jest ochrona przed skutkami niepomyślnych zdarzeń losowych. Funkcja kompensacyjna ubezpieczeń określana mianem ochrony ubezpieczeniowej polega na wyrównywaniu zakłóceń jakie powstały w procesach społeczno-gospodarczych. Umożliwia odtworzenie zniszczonych wskutek zdarzeń losowych składników majątku lub rekompensatę strat osób fizycznych. Rezerwy pieniężne przeznaczone na wypłatę świadczeń oraz odszkodowań za straty spowodowane zdarzeniami losowymi zorganizowane są w formie funduszu ubezpieczeniowego. Zakład ubezpieczeń gromadzi tzw. rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe i zarządza nim. Głównym źródłem tworzenia funduszy ubezpieczeniowych są składki wpłacane przez ubezpieczających się, osoby fizyczne i prawne, których dobra materialne lub osobiste są zagrożone ryzykiem szkód losowych.

Ubezpieczenie jest formą finansowej ochrony osób, mienia, a także wykonywanej czynności, przed ryzykiem. Ubezpieczyciel (zakład ubezpieczeń) przejmuje ryzyko od ubezpieczającego się. Określenie i sklasyfikowanie ryzyka pozwala ubezpieczycielowi na zastosowanie odpowiednich technik ich identyfikacji, selekcji itp., co jest niezbędnym warunkiem kalkulacji kosztu ochrony ubezpieczeniowej w konkretnym przypadku². Ochrona ubezpieczeniowa jest jednym ze sposobów redukowania ryzyka przez podmioty gospodarcze. Zapewnia zmniejszenie ujemnych finansowych następstw szkody losowej, stwarza poczucie pewności oraz większego bezpieczeństwa w podejmowaniu decyzji obciążonych ryzykiem. Nabywanie polisy ubezpieczeniowej pozwala przedsiębiorcy lub osobie prywatnej na przeniesienie przynajmniej części ryzyka na zakład ubezpieczeń, a więc zmniejsza koszty własne, mniej środków przeznacza na niezbędne rezerwy lub inne sposoby pokrywania finansowych skutków zdarzeń losowych. Tak więc dzięki ubezpieczeniom, zmniejszają się koszty podmiotów gospodarczych, co jest szczególnie ważne w okresie transformacji systemowej, kiedy Polska jest krajem o wysokim ryzyku zarówno makroekonomicznym jak i mikroekonomicznym.

Schemat nr 1 pokazuje powiązania między sektorem ubezpieczeniowym a innymi sektorami gospodarki w tym budżetowym, bankowym, przedsiębiorstw i gospodarstw domowych. Zakłady ubezpieczeń przez swoją działalność, zawieranie umów ubezpieczeniowych, pobór składek, wypłatę odszkodowań i innych świadczeń np. rent, a także działalność inwestycyjną i lokacyjną, nabywanie obligacji skarbowych i akcji, czy