33473

2

2

PAŃSTWO- MAISTO ZAPROJEKTOWANE PRZEZ PLATONA (427-437 P.N.E)- miasto miało liczyć 5040 mieszkańców podzielonych na stany. „Do czego ktoś się urodził, do tej roboty trzeba każdą jednostkę przydzielić, tak żeby się każdy czymś jednym ,co do niego należy, zajmował i każdy był czymś jednym, a nie większą liczbą jednostek. W ten sposób każde państwo zrośnie się w jedność i nie rozpadnie na wiele państw”. Platon przewidywał w swoim państwie idealnym drobiazgową kontrolę nad wszystkimi sferami życia jednostek, pozbawiając je prawa do jakichkolwiek ekstrawagancji, te bowiem są zawsze potencjalnym zagrożeniem dla ustalonych zasad ładu społecznego. Platon niepokojąc się wzrastającymi zróżnicowaniami społecznymi będącymi zagrożeniem dla jedności społeczeństwa, zakładał także ograniczenie własności prywatnej, a także roli rodziny sprzyjającej przewadze interesu

prywatnego nad dobrem publicznym.

•    Uczeń Platona, Arystoteles (384-322 p.n.e),opisując w Polityce zasady urbanistyczne Hippodamosa,, stwierdzał: „ Przyjmował on dla swgo państwa liczbę 10 tys. obywateli, podzielonych na trzy grupy: jedną z nich mianowicie stanowili wg niego rzemieślnicy, dnigą rolnicy, trzecią uzbrojeni wojownicy. Na trzy części podzielił również kraj, tak że część jedna przeznaczona została na cele kultu, druga na cele państwowe, trzecia zaś na własność prywatną, przy czym z dochodów pierwszej, zwanej świętą, pokrywać należałoby zwykłe wydatki związane z kultem bogów, z drugiej- wspólną stanowiącej własność- utrzymanie wojowników, trzecią zaś na własność prywatną- przydałby rolnikom”.

•    Rzym, którego dorobek już bezpośrednio wpłynął na kształt europejskiego osadnictwa i formę miast. Zasadą rzymskiej urbanistyki była osiowość założeń wynikająca z sakralnego charakteru kierunków orientacji. Wszelkie niemal miasta ( z wyjątkiem Rzymu) założone przez rzymianom Afryki Północnej ażio Wielką Brytanię cechował niemal identyczny plan. Miasto było budowane wokół dwóch osi: pierwszej wschód-zachód o szerokości około 15 metrów (decumanum) i drugiej prostopadłej o szerokości około 8 metrów (cardo). Podrzędne ulice przecinające w ten sposób wyznaczone cztery części miasta miały szerokość około 2,5metra i były oddalone od siebie o około 60-70 metrów. Przestrzenie między ulicami wypełniała zabudowa mieszkaniowa i gospodarcza. Na przecięciu głównych osi znajdował się centralny plac- fonim. Zamknięcie osi stanowiły często łuki triumfalne wznoszone na cześć cezarów i sławnych wodzów. Fonim było miejscem handlu i przestrzenią społeczno- polityczną, obszarem aktywności publicznej, w tym także religijnej. Wokół fonim były usytuowane najważniejsze budynki publiczne. Rzymianie starannie wybierali lokalizację swoich miast, kienijąc się przede wszystkim względami praktycznymi, zdrowym klimatem, dostępnością, a jednocześnie możliwością łatwej obrony i zaopatrzenia w żywność. Rzymska urbanizacja była dziełem planowym, a jej reguły zostały ściśle skodyfikowane w Lex Julia Municipalis, które to prawo określało organizację miasta, bezpieczeństwo publiczne i zasady higieny. W budowie miast Rzymianie kierowali się przede wszystkim względami praktycznymi, a w mniejszym stopniu wartościami estetycznymi. Starali się także zapewnić równowagę między prawem publicznym i prawem prywatnym. Ze wszystkich miast najwspanialszy był Rzym. Kiedy Hadrian doszedł do władzy (76- 138 p.n.e), w Rzymie mieszkało blisko milion ludzi, większość w wielkich skupiskach podobnych do najbardziej zatłoczonych dzielnic dzisiejszego Bombaju. Napór wzmagał zarówno w płaszczyźnie poziomej, jak i pionowej: ubożsi Rzymianie musieli zajmować domy zwane insule- pierwsze kamienice czynszowe- nieregularne konstrukcje z biegiem czasu uzupełniane kolejnymi piętrami, czasem dochodzące do 30 metrów wysokości.