3379

Jednym z ważniejszych czynników skutecznej komunikacji wydaje się być wiarygodność nadawcy, będąca wypadkową jego osobowości, kompetencji i moralności. Wiarygodność nadawcy wzrasta, gdy nie przypisuje się mu intencji manipulowania postawami i gdy nie ma bezpośredniego związku z przekazywanymi treściami a interesem nadawcy. Na wiarygodność składają się co najmniej dwa niezależne od siebie czynniki. Pierwszym jest kompetencja, znajomość problematyki, rzeczy której dotyczy komunikat.

Im bardziej kompetentne źródło, tym większa szansa, by przekaz był skuteczny. Drugim czynnikiem jest bezstronność informowania, zaufanie do tego, że kompetentne źródło nie wykorzysta swojej przewagi wiadomości dla wprowadzenia w błąd.

Kolejną z ważniejszych cech nadawcy jest jego siła, stopień kontroli, jaki ma osoba organizująca przekaz nad odbiorcą - jednostką lub grupą. Siła źródła wyraża się tym, że ma możliwość dowolnego przekazu treści. Nadawca dysponujący możliwościami kontrolowania zachowania odbiorcy może skuteczniej organizować całokształt środowiska, wywierać presję na jego wartość i postawy. Im wyższa jest pozycja nadawcy informacji i jego możliwości kontroli zachowań innych osób oraz stosowania wobec nich wzmocnień, tym szybszej reakcji należy spodziewać się po stronie odbiorcy, który jest w fazie percepcji dokłada starań, by nie zniekształcić treści informacji i nie ulec własnym preferencjom i nawykom odbiorczym. Niewysoka pozycja w firmie osoby przekazującej informacje może natomiast powodować brak reakcji na wielokrotnie wysyłane sygnały. A zatem skuteczność komunikacji jest również determinowana strukturą władzy w organizacji.

Na skuteczność komunikacji wpływają ponadto zachowania partnerów komunikacyjnych procesu. Jack R. Gibb opisał niektóre typy zachowań, które wywołują u ludzi reakcje obronne i hamują komunikowanie się, inne zaś je podtrzymują, co ułatwia porozumienie. Obydwie kategorie zachowań przedstawia tab. 1.

Tabela nr 1. Rodzaje komunikacyjnych zachowań obronnych i podtrzymujących

Zachowania obronne :

- Wartościowanie

-Kontrola

-Strategia

-Neutralność

-Wyższość

-Pewność

Zachowania podtrzymujące :

-Opis

-Orientacja na problem

-Spontaniczność

-Empatia

-Równość

-Warunkowość