34156

jedynego i niepowtarzalnego rodzaju egzystencji. To zaangażowanie powinno wyrażać się także poprzez wychowanie, w którym bardzo ważnym aspektem jest powołanie w człowieku krytycznego myślenia. „ Wychowanie musi zrywać z elitą, by wypracować nowy typ kształtowania nowego człowieka, otwarty dla każdego, pozostawiający każdemu wolność w wyborze swego nastawienia, ale przygotowujący do życia zbiorowego ludzi harmonijnych

Zadaniem personalisty jest zaangażowanie myślą i działaniem, ale musi być ono wystrzegające się utopii i konformizmu. Człowiek jest człowiekiem dzięki zaangażowaniu. Gdyby nie było w człowieku nic prócz zaangażowania, stałby się on niewolnikiem. T» filozofia zaangażowania związana jest z pojęciami absolutu i transcendencji człowieka. Bez odniesienia bowiem do absolutu zaangażowanie jest tylko okaleczeniem, organizacją rozpaczy i starzenia się. Człowiek jest też istotą transcendentną, czyli stworzony jest. aby przekraczać siebie. Może wyjść poza adaptację i to, co już zdobył, i co jest przeszłością. „Postulat przekraczania siebie jest dla życia osobowego tym, czym szybkość dla roweru czy samolotu - podstawą stabilności w ruchu".

Kryzys człowieka według Mouniera polega na jego alienacji. lizeba zatem przywrócić go samemu sobie i jego losowi. Ma to polegać na rozwoju życia osobowego, i to nie jako izolowanego „ja", ale jako komunikowanie się świadomości. Ti filozofia osoby nie skłania człowieka do izolacji i ucieczki od świata, a przeciwnie, skłamać ma do aktywnej służby i działania.

W podobny sposób traktuje to także Karol Wojtyła, który odwołuje się do wolności człowieka: człowiek jako osoba sam siebie posiada i sam sobie panuje, ale też sam za siebie i przed sobą odpowiada. Istotą tej wolności jest samostanowienie, dzięki której człowiek przeżywa to, że jest osobą, i to. że jest podmiotem. W tym działaniu człowiek „ wspólnie z innymi” ujawnia nowy wymiar siebie jako osoby zwany „uczestnictwem". Na gruncie społecznym podkreśla się nitaj, że w relacji „ja - ty” istnieje też odpowiedzialność osoby za osobę.

Psychologia wskazała wiele potrzeb człowieka. Jeden z jej przedstawicieli - Abraham Maslow, ułożył te potrzeby w hierarchii od podstawowych - fizjologicznych do wyższego rzędu - samorealizacji:

1.    potrzeby fizjologiczne - niezbędne do utrzymania organizmu przy życiu, na przykład: głód, pragmenie,

2.    potrzeby bezpieczeństwa - zapewnienie bezpieczeństwa socjalnego i osobistego, na przykład: dach nad głową, ochrona prced krzywdą, dbanie o zdrowie,

3.    potrzeba przynależności do grupy - człowiek chcę żyć w otoczeniu innych ludzi, kontaktować się z nimi; przykładem mogą być tutaj potrzeby: miłości, akceptacji, przyjaźni, komunikacji,

4.    potrzeba uznania zarówno przez siebie samego, jak i przez innych, w tym na przykład: niezależności, szacunku.

5.    potrzeby samorealizacji - nie do zaspokojenia; człowiek wyznacza sobie cele, ale najważniejsze jest dążenie do nich (na przykład: rozwoju osobistego, sukcesu..).

W życiu społecznym osoby bardzo ważna jest tożsamość, która według Eriksona jest elementem scalającym poszczególne fazy dzieciństwa, kiedy „cielesne ja oraz wizerunek rodziców otrzymują swe konotacje kulturowe” oraz zaczynają być dostępne rozmaite role społeczne.

4. Podsumowanie

Człowiek jest istotą społeczną (homo socialis). Bycie osobą oznacza nie tylko godność, ale także współistnienie z innymi, co więcej - wzięcie odpowiedzialność za otaczającą rceczywistość i zaangażowanie się w społeczność. Personalizmowi obcy jest indywidualizm (który uznaje, iż człowiek realizuje się najpełniej w izolacji od społeczności) oraz narcyzm (zakochanie i skupianie się wyłącznie na sobie).