3444

b)    programowe - podejmowane są najczęściej zgodnie z jakimś zwyczajem, regułą, procedurą, ograniczają one w pewnym stopniu swobodę działań, lecz pozwalają na oszczędność czasu potrzebnego na znalezienie nowych, rozwiązań starych problemów' i skoncentrować uwagę na bardziej istotnych działaniach,

c)    niezry tmizowanc - zwane też nieprogramowymi - do podejmowania tych decyzji brak jest standardowych wzorców postępowania,

d)    nieprogramow e - dotyczą decyzji niezwykłych i wyjątkowych. Występują sporadycznie i wymagają szczególnego traktowania. Do rozwiązania tych skomplikowanych zagadnień powołuje się techniki heurystyczne.

Pierwszy etap podejmowania decyzji ma cliarakter problemu, który powstaje, gdy istnieją różne możliwości rozwiązania pewnego zagadnienia. Konieczność wyboru jednego spośród wielu sposobów różnych możliwości rozwiązań danego zagadnienia wywołuje konieczność zebrania informacji dotyczących tych rozwiązań. Źródłami informacji są dane statystyczne, dokumenty, prowadzenie obserwacji, pomiarów. Informacje te po odpowiedniej selekcji przechodzą przez dwa stadia:

1    stadium stanowi uwzględnienie przyszłości. Dla określenia przyszłości znajdują zastosowanie różnego rodzaju, przewidywania:

-    niezmienności w przyszłości nie nastąpią zmiany,

-    tendencji (trendu), zmiany zachodzące w przyszłości wykazują określony kierunek,

-    cykliczne, okresowe, powtarzanie się pewnych zjawisk,

-    asocjatywne, na podstawie obserwacji zjawiska przewiduje się wystąpienie innego zjawiska,

-    per analogiam, prawdopodobieństwo dwu układów zdarzeń.

2    stadium - przedstawia skale wartości wyników poszczególnych rozwiązań. Skala wartości jest zwykle intuicyjna, skąd też poprawniejsza jest nazwa "skala pożądałności". Ustaliwszy pożądalność każdego wyniku stosujemy następnie kryterium decyzji, za pomocą którego wybieramy decyzję najlepszą w danych warunkach. Ostateczne sprawdzenie poprawności podjętej decyzji następuje już w życiu praktycznym weryfikującym wszystkie podjęte decyzje.

Podejmowanie decyzji ma charakter cykliczny, wywodzi się z przeszłości i przez teraźniejszość sięga w przyszłość.

Na proces podejmowania decyzji składa się:

-    powstanie wariantów - do podjęcia decyzji powinno być przygotowanych kilka wariantów rozwiązań sytuacji decyzyjnej (wieloaspektowych). Generowanie możliwości wielowariantowych jest dość trudne i wymaga dużo wiedzy i doświadczenia u decydentów,

-    ocena wariantów - zależy od właściwej selekcji wariantów zgodnie z przyjętymi kryteriami. Dany wariant można rozpatrywać z punktu inwestycyjnego. Ocena kryteriów w wielu przypadkach nie mogła w pełni zaspokoić decydentów i wytwarzała konfliktowe sytuacje,

-    wybór wariantów - decydenci po dokonaniu prezentacji muszą podejmować selekcje i preferować określony wariant; muszą konfrontować warianty ze środowiskiem i zbiorami informacji. Wszystkie warianty muszą być badane i konfrontowane z punktu widzenia ich racjonalności.

-    realizacja - decyzja nie jest kompletna dopóki nie zostanie wprowadzona do praktyki. Wdrożenie wymaga zmian jeśli nie można wypełnić wszystkich uwarunkowań zmian w organizacji, wymaga rozważenia zachować pracowników i decydantów,

-    system w działaniu - części składowe sytuacji decyzyjnej, jak zbiory informacji ich analiza, wiedza i umiejętności decydenta muszą tworzyć integralną całość. Organizacja biznesu jest również system. Jej części są funkcjami marketingu, finansów działania.

W problemie decyzyjnym są 4 podstawowe cele:

-    koszty - istotny przy wydajności, kiyterium decyzyjne,

-    gatunek - jako cel związany z produktami i usługami wytwarzanymi w działaniu,

-    współzależność - jako cel wywołuje podaż produktu lub usług.

-    elastyczność - wywołuje w działalności możliwość zmian wzorów produktów i ich ilości.

W dotychczasowych analizach stwierdzamy, że techniki podejmowania decyzji rozpatrywać można w określonym układzie faz przygotowania i podejmowania decyzji, jako układu działającego na zasadzie sprzężenia zwrotnego, uwzględniającego giy człowieka z naturą w warunkach niepewności. Wyróżniamy kilka zasad jak:

-    zasada optymizmu - Hurwicza, w myśl której decydent wybierze stan natury, który przyniesie mu najwyższy, możliwy wynik strategii,

2