35046

3.    Zakres podmiotowy norm prawnych i moralnych. Normy prawne adresowane są zarówno do osób fizycznych, jak i do osób prawnych, podczas gdy normy moralne odnoszą się wyłącznie do zachowań ludzi.

4.    Obowiązywanie norm. Normy prawne mają uzasadnienie tetyczne, czyli obowiązują dlatego, że uprawniony organ w określonym trybie ustanowi! pewną normę. Natomiast podstawą obowiązujących norm moralnych są samorzutnie rozwijające się oceny.

5.    Przedmiot regulacji. Prawo reguluje wyłącznie zewnętrzne zachowania się człowieka (ludzi), natomiast moralność dotyczy również stanów psychicznych człowieka.

RF.l.AClH POMIĘDZY PRAW HM. A MORALNOŚCIĄ.

1.    Relacje przedmiotowe

2.    Relacje walidacyjne

3.    Relacje funkcjonalne

Ad.l. Relacje przedmiotowe wyodrębniane są ze względu na zakres regulacji prawa i moralności, (np. kradzież)

Schemat - opis graficzny Nr 1    1. Obszar tylko moralności (np. cudzołóstwo)

2.    Część (sfera) wspólna

3.    Tylko prawo

Schemat Nr 2    Na środku na obszarze moralności wpisane w całości prawo.

Ad.2. Relacje walidacyjne dotyczą sposobu w jaki sposób nie zgodność prawa z normami moralnymi wpływa na obowiązywanie prawa. Np. prawo nazistowskie - Generalna Gubernia - Żydzi.

W przypadku konfliktu pomiędzy prawem, a moralnością trybunał konstytucyjny konsekwentnie stoi na stanowisku prymatu prawa nad moralnością, co oznacza, że norma prawna niewłaściwa moralnie obowiązuje, aż do momentu usunięcia jej we właściwym trybie z systemu prawa.

Ad. 3. Relacje funkcjonalne dotyczą tego w jaki sposób normy moralne wpływają na treści norm prawnych i odwrotnie.

System prawa jest otwarty na moralność co oznacza, że normy moralne są podnoszone do rangi prawa tj. inkorporowane (włączane) do prawa. Można wskazać 3 techniki inkorporacji moralności do prawa tj:

1.    inkorporacja bezpośrednia, gdzie norma moralna w odpowiedniej procedurze legislacyjnej uzyskuje walor prawa.

2.    przepisy odsyłające, które mają postać klauzul generalnych np. zgodnie z art. 58 kodeksu cywilnego nie ważna jest czynność prawa itd.

3.    zwroty (terminy) wartościujące jak np. rażąca niewdzięczność, która pozwala na odwołanie darowizny

Pra>9iąko zjawisko polityczne

Prawo jest nierozerwalnie związane z państwem, a tym samym jest uwikłane w procesy sprawowania władzy. Związek prawa z tymi procesami przejawia się w szczególności w tym, że:

2