3780

prowitaminą witaminy A i znajdujący się głównie w tzw. żółtych i czerwonych "warzywach i owocach: marchwi, papryce, dyni, pomidorach, morelach, witamina C. której źródłem, wbrew powszechnemu mniemaniu, są nie tylko owoce cytrusowe, występuje bowiem także w ziemniakach, natce pietruszki, kapuście, szczypiorku, papryce, pomidorach, porzeczkach oraz innych owocach (dziennej dawki wit. C dostarcza I szklanka soku z pomarańczy), oraz witamina E.

Rośliny potrafią sme syntezować witaminy, natomiast zwierzęta i ludzie musza otrzymywać je w postaci gotowej lub jako prowitaminy. Z prekursorów witamin, czyli prowitamin, organizm zwierzęcy może wytwarzać witaminę A (pod wpływem enzymów jelitowych) i witaminę D (pod wpływem promieni UV).

Witaminy nie podlegają trawieniu i sa bezpośrednio wchłaniane do krwiobiegu przez ścianę jelit. Niektóre, np. z grupy B i K, są syntetyzowane przez bakterie żyjące w jelicie cienkim i grubym zwierząt i człowieka. Witaminy, podobnie jak enzymy, nie stanowią źródła energii; zalicza się je do biokatalizatorów.

Ważne !!

•    Długotrwały brak określonej witaminy lub zespołu witamin powoduje chorobę zwaną awitominozą.

•    Podawanie zbyt dużej ilości niektórych witamin może doprowadzić do hiperwitaminozy.

•    Stany częściowego niedoboru witamin w organizmie, nie powodując wyraźnych zmian chorobowych, są określone jako hipowitaminoza i z tą spotykamy się najczęściej.

ANTYOKSYDANTY (PRZECIWUTLENIACZE)

Związki chemiczne podobne do witamin pod względem składu i budowy, mogące wchodzić w połączenia, za pośrednictwem, których witaminy spełniają swoją rolę w organizmie, ale niezdolne do wykonywania tej roli nazywa się antywitaminami.

substancje ograniczjące ilość powstających w organiźmie człowieka wolnych rodników, czyli aktywnych atomów lub grup atomów uszkadzających struktury komórkowe i tym samym mogących uczestniczyć w procesie rozwoju raka i chorób serca.

Do antyoksydantów należą: wit.E, wit.C, B-karoten czyli prowitamina A, błonnik,

Wolne rodniki to atomy lub cząsteczki, które pozbawione jednego albo więcej elektronów dążą za wszelką cenę do ich uzupełnienia, pobierając je z cząsteczek związków znajdujących się najbliżej w komórkach. Błyskawicznie wchodzą w reakcje z cząsteczkami w zdrowych tkankach i zabierają potrzebny elektron. Powoduje to uszkodzenia białek, tłuszczów i