41345

się też psychicznymi podstawami osobniczego rozwoju moralnego, typologią moralną oraz zagadnieniami motywacji, woli, wrażliwości moralnej.

-    Socjologię moralności, która zajmuje się uwarunkowaniami społecznymi oraz zróżnicowaniem - jego podłożem - moralności, wzajemną zależnością moralności i innych regulacji społecznych (religii, prawa, obyczaju, poglądów politycznych).

-    Pedagogikę moralności, rozpatrującą sprawy wychowawczego oddziaływania na poglądy i podstawy moralne ludzi - mechanizmy, metody i instrumenty prze^kazu wartości i zasad moralnych - ich internalizacji przez jednostkę. Podkreśla się w związku z tym ścisłe powiązania także etyki normatywnej, systemu wartości, z peda^gogikąjako teorią i praktyką pedagogiczną.

-    Biologię moralności, wskazującą na biologiczne podstawy moralności, jej określonych reguł, oraz analizującą moralne regulacje dotyczące tych podstaw (życie, zdro^wie, relacje płci, wieku itp.). Ma ona duże znaczenie współczesne.

Druga DZIEDZINA rozważań etycznych ma charakter wartościująco-normatywny (etyka normatywna, zwana również właściwą, lub nauką moralności). Ich celem jest udzielanie odpowiedzi na pytania, co naprawdę jest moralne i niemoralne, co ludzie powinni uznawać za dobro, a co za zło, jak powinni postępować, co powinno być celem ich dążeń i aspiracji, jakich zasad przestrzegać, by żyć godnie i słusznie. Wtym obszarze wyróżnia się kilka wątków:

-    Wątek aksjologiczny, (aksjologia moralna - gr. aksia - wartość, aksins - godny, cenny, wartościowy, logos - nauka, słowo) - dociekania dotyczące wartości moralnych, ich treści i hierarchii, wtym wartości naczelnej - dobra najwyższego. Ze względu na charakter przyjmowanego dobra naczelnego, człowiek w ogóle, lub jego szczęście, przyjemność, doskonałość, wolność, pożytek. Rozwój gatunku ludzkie^go) rozróżnia się określone systemy - doktryny - etyczne (teocentryczne, antropocenśyczne, eudajmonistyczne, hedonistyczne, liberalne, perfekcjonistyczne, utylitarne, ewcHucjonistyczne).

-    Wątek deontologiczny (gr. cleon - obowiązek) obejmujący namysł nad moralnymi powinnościami ludzi w ogóle, a w szczególności pełniących określone role społeczne (zawodowe), nad tym, co decyduje o moralnej wartości czynu. Spokrewnione z tym są próby kodyfikacji tych powinności.

-    Wątek perfekcjonistyczny, w którym określone są miary moralnej doskonałości, cnoty, które powinny cechować człowieka. Przez "cnoty" rozumie się zazwyczaj wartości wyrażane w zachowaniach - dzielności, dyspozycje moralne, stałe właściwości stano^wiące wyposażenie człowieka zasługującego na wysoką ocenę moralną i ułatwiające współżycie ludzi. W starożytności do podstawowych cnót zaliczano: sprawiedliwość, męstwo, umiarkowanie i rozwagę. Wyróżnia się całą dziedzinę refleksji na temat cnót - aretologię (gr, arete - cnota).

-    Wątek solidarnościowy (higieny współżycia) - dotyczący wartości i zasad niezbędnych we współżyciu, jednostek i grup społecznych, (sygnalizowany i w innych fragmentach tekstu).

-    Wątek felicytologiczny (łac. felis - szczęśliwy) - rozważania ogniskujące się wokół zagadnień szczęścia, jego istoty, czym jest, na czym polega, w czym się wyraża,