41405

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej,

12.1 UwaRi wstępne.

S Historia:

-instytucja znana już w 20-leciu międzywojennym (konstytucja 1921r. i 1939r.) -ponadto w tzw. Małej Konstytucji z 19 lutego 1947r.

-    a także w strukturze władz na uchodźctwie

-początkowo planowana także w Konstytucji PRL, zrezygnowano z tej instytucji na rzecz kolegialnej Rady Państwa

-    powrót do tradycji instytucji prezydenta w ramach konsekwencji porozumień „okrągłego stołu" -> nowelizacja Konstytucji z 7 kwietnia 1989r. (Prezydent PRL) -później -> nowela konstytucyjna z 29 grudnia 1989r. (Prezydent RP)

-jednoosobowa prezydentura utrzymana także w Małej Konstytucji z 17 października 1992r,

A także w Konstytucji z 2 kwietnia 1997r.

^ Ewolucja:

-    początkowo sytuowała się ona w ramach klasycznego systemu parlamentarno-gabinetowego (konstytucja 1921r.)

-następnie w ramach systemu rządów prezydencko- parlamentarnych (konstytucja 1935r.)

-    w okresie powojennym w PRL (do 1952r.) prezydent był jednym z organów państwa, którego pozycję wyznaczały wzory recypowane z sowieckiej konstytucji -po 1989r. zmiana pozycji prawno-ustrojowej - musiała odpowiadać nowej sytuacji politycznej w kraju -> w sytuacji przejściowej Prezydent PRL miał pozycję dość silną, władcza prezydentura, jednak nie można stwierdzić aby został on usytuowany w ramach jakiegoś konkretnego modelu ustrojowego, (prezydenci w tym okresie - W. Jaruzelski -> sprawowany bardziej w kierunku prezydentury w modelu parlamentarno- gabinetowym, L. Wałęsa-> bardziej model prezydencki.) Taka sytuacja była dopuszczalna ze względu na małą precyzyjność noweli. Prowadziło to do kryzysów konstytucyjnych.

-w celu wyeliminowania takich kryzysów uchwalono tzw. Małą Konstytucję (główny cel- usprawnienie działalności naczelnych władz państwa) - cel ten spełniła połowicznie. Doświadczenia z prezydentury w okresie małej konstytucji zasadniczo wpłynęły na uregulowanie instytucji prezydenta w obecnej konstytucji. konstytucja z 1997r. znacznie reguluje zakres uprawnień prezydenta w porównaniu do rozwiązań w MK z 1992r.