pierwotne: a/ nagromadzenie nadmiernej ilości płynnej treści i gazów - następuje zaburzenie w wytwarzaniu lotnych kwasów' tłuszczowych oraz zmiana w ich wzajemnej proporcji (przewaga kwasu mlekowego i propionowcgo przy małej ilości kwasu octowego) dochodzi do zahamowania motoryki trawiaica - zaleganie tr eści powoduje jego rozszerzenie, b/ skarmianie dużej ilości pasz treściwych mało objętościowych (ziarna zbóż) - dotyczy głównie cieląt opasów (chęć uzyskania jak największych przyrostów' masy ciała), dochodzi do ty nipa ni a ruminis et tympania oboma si.
wtórne: upośledzenie czynności ujścia czcpcowo-księgowcgo, zachwiana czynność żwacza. mechaniczne zahamowanie odpływu treści przez fitobezoary. czynnościowe zwężenie odżwiemika, syndrom Hofłunda. nagr omadzane piasku, owrzodzenie u młodszych zwierząt.
Obraz kliniczny:
a) stan lekki: zaburzenia trawienne - niestrawność - wyleczenie po 5-7 dniach.
b) stan ciężki: utrata apetytu, brak przeżuwania, stękanie towarzyszące wydechowi, powiększane objętości powłok brzusznych, wzmożone odbijanie gazów, ślinienie się. wymioty, brak wydalania kahi. okolica trawieńca bolesna przy omacywaniu. szybkie pogorszone stanu ogólnego: wzrost tętna i oddechów, zaleganie (zwierzę leży i niechętnie wstaje), śmierć najczęściej wynikiem pęknięcia trawiaica.
Rozpoznanie: bolesność trawiaica. ustanie defekacji, wzmożone odbijanie, stękanie przy wydechu; badanie per rectum - ujemne.
Rozpoznanie r óżnicowe: urazowe zapalane czepca i otrzewnej, zapalane trawiaica. skręt trawiaica. zatkanie ksiąg, syndrom Hofhtnda. mechaniczne zaburzenia pasażu treści.
Leczenie:
a) dieta: wykluczyć pasze treściwe, podawać dobre siano, świeże zielonki, odwar z sianiaria lnianego.
b) minerały,
c) probiotyki.
d) śr odki przeczyszczające: sól glaubaska podawana z butelki (wywołanie odruchu rynienki przełykowej),
c) środki pobudzające trawienie: HC1. biomminans.
0 drożdże.
g) nawadnianie (iv, per os): rehydrat. nisko % glukoza, płyn fizjologiczny, sól (ok. 500g na zwiozę).
Przemieszczenie tr awieńca (dislocatio abomasi)
U noworodka trawie nieć jest 2 razy większy od żwacza. U zwierzęcia dorosłego stosunki ulegają odwrócauu - objętość tr awiaica stanowi 1/9 objętości żwacza (ok. 10-151; pH 2-4). Trawiaiiec leży na dnie jamy brzusznej. Część środkowa i koniec posiadają Urżną krezkę (Jedynie część wpustowa jest ustalona). W wysokiej ciąży może zostać zepchnięty do przodu - wędruje pod przedsionek żwacza w kierunku lewego dołu głodowego - przanicszczaiic lewostronne (płód po str onie prawej). W przypadku dislocatio dextra przesuwa się. między spirale okrężnicy a ścianę jamy brzusznej, w kierunku prawego dołu głodowego. W przebiegu przemieszczana lewostronnego dochodzi do nagromadzana w trawiaicu nadmiaru gazu przy małej ilości płynu; przy przemieszczeniu prawostronnym manty do czynienia z sytuacją odwrotną; mało płynu dużo gazu.
Zachorowalność na przanieszczenia trawieńca wynosi 0.1%-4,4%i Przanieszczai lewostronnych jest 3-7x więcej niż prawostronnych.
Przyczyny przemieszczeń trawieńca
Intarsy wuc żywione zwiaząt. gotowymi mieszankami w postaci gr anulatu lub bolusów, przy jednoczesny niedoborze pasz włóknistych (np. siano.