43524

•    Rolą mechanizmów obronnych jest godzenie dwóch sprzecznych tendencji reagowania; by chronić jednostkę przed lękiem, wstydem, poczuciem winy, bronić jej dobrego mniemania o sobie

•    Wyparcie - automatyczny, pozbawiony świadomego wysiłku proces usuwania do nieświadomości myśli, impulsów, uczuć, które nie są świadomie tolerowane i wydają się odrażające. Chroni przed odczuwaniem lęku. Przejawia się w „zapominaniu"

•    Zaprzeczanie - mechanizm obronny przebiegąjący poza sferą świadomości, mający na celu rozwiązanie konfliktu emocjonalnego i unikanie lęku wynikającego z konfliktu, przez zaprzeczenie jednemu lub więcej składnikom konfliktu. Jest to zaprzeczanie istnieniu czegoś, co wyzwala przykre emocjonalne napięcie

•    Projekcja - przypisywanie innym ludziom tych cech, właściwości i impulsów, których jednostka nie akceptuje u samej siebie. Nieświadome rzutowanie swoich niepożądanych cech na innych

•    Identyfikacja - jednostka przyjmuje za swoje, nie zdając sobie z tego sprawy, sposoby zachowania innych ludzi (obdarzonych siłą, prestiżem)

•    Regresja - nawrót do tych sposobów reagowania, które zostały silnie utrwalone w repertuarze zachowania jednostki, zostały „przeuczone", stały się fiksacjami

•    Kompensacja - mechanizm działający nieświadomoie, polegający na tym, że jednostka pragnie wyrównać defekty i braki, jakie posiada lub jakie wydaje jej się, że posiada, w jakiejś innej formie aktywności

•    Fantazjowanie - zaspokajanie sfrustrowanych pragnień w wyobraźni

•    Racjonalizacja - mechanizm ten człowiek uruchamia w sytuacjach, kiedy wykonał łub zamierza wykonać działanie niezgodne z aprobowanymi przez niego lub innych ludzi wzorcami zachowania. Szukanie na pozór racjonalnego wyjaśnienia

•    Reakcja upozorowana - mechanizm polegający na wytwarzaniu postawy przeciwnej w stosunku do rzeczywistych uczuć względem obiektu. Uczucia i tendencje będące wytworem reakcji upozorowanej charakteryzują się przesadnością: są uporczywe, sztywne, kompulsywne

•    Sublimacja - mechanizm obronny działający poza świadomością jednostki; zablokowane, nieakceptowane popędy są rozładowywane i wyrażane w kanałach aprobowanych i akceptowanych przez jednostkę i grupę społeczną, w której żyje

Korzystne działanie mechanizmów obronnych

•    Ułatwiają funkcjonowanie między ludźmi

•    Zmniejszają lęk, poczucie winy, poprawiają obraz siebie

•    Umożliwiają kompromisowe formy zaspokajania potrzeb, popędów

•    Stanowią "klapę bezpieczeństwa" dla popędów

•    Sprzyjają integracji osobowości i zachowaniu równowagi psychicznej Ujemne skutki działania mechanizmów obronnych

•    Pochłaniają energię psychiczną (na obronę a nie na rozwój)

•    Upośledzają wgląd w siebie

•    Usztywniają zachowanie (“neurotyczny styl życia")