43701

Zasada instacyjności polega na tyin, że od wydanego orzeczenia każdej

stronie przysługuje prawo odwołania się do sądu wyższego szczebla, czyli    sądu

drugiej instancji Wskutek wniesienia odwołania następuje ponowne rozpatrzenie sprawy, skontrolowanie prawidłowości postępowania sądu pierwszej

instancji i trafności wydanego orzeczenia. Zapewnia to uniknięcie ewentualnych pomyłek, bardzo niebezpiecznych w działalności sądów. Sama możliwość

wniesienia przez strony odwołania skłania sąd pieiwszej instancji do większej

sumienności i wnikliwości.

Sąd drugiej instancji może zaskarżone orzeczenie utrzymać w mocy, zmienić lub uchylić i pizekazać sprawę do ponownego rozpoznania sądowi

pierwszej instancji, nie może natomiast nakazać sądowi pierwszej instancji

wydania orzeczenia o określonej treści, gdyż naruszałoby to niezawisłość tego

sądu. Kontrola instancyjna następuje tylko na skutek wniesienia odwołania

Sąd drugiej instancji nie spraw^rdza prawidłowości orzeczenia z urzędu.

W polskim sądownictwie rozpatrywanie spraw opiera się obecnie na systemie trójinstancyjnym. Od orzeczenia rozstrzygającego sprawę każda z<

stron może wnieść apelację do sądu bezpośrednio wyższego szczebla. W więk

szóści spraw od orzeczenia sądu drugiej instancji strony mogą wnieść kasacja

do Sądu Najwyższego. Wyrok prawomocny, a więc taki, od którego ni< przysługuje odw^rolanie, stw^rarza tzw. pow^ragę rzeczy osądzonej (res iudicata)

Sądy dzielą się na: a) sądy powszecline, b) są dy szczególne.

Kompetencje sądów szczególnych są w przepisach proceduralych wyraźni i

określone, natomiast sądy powszeclme rozpatrują wszystkie pozostałe sprawy

Podstawową rolę odgiywają sądy pow^rszecline: rejonowe, wojewódzki i apelacyjne.

Najwyższym organem sądowym jest Sąd Najwyższy, zarówno w od niesieniu do sądów powszechnych, jak i do sądów szczególnych. W ten sposól

sądownictwo wojskowe jest także podporządkowane Sądowi Najwyższemu

2