6796

pozyskania łrodkłw materialnych dla szkody i nauczyciela.

Następnym ze sposobów wpływu społeczeństwa w łycie szkoły były egzaminy publiczne. Edmund Georgowicz opowiadał sił za tł formł, aby jak twierdził:

„poprzez nie wiłzał społecznołł lokalnł ze szkołł, łe te publiczne popisy stymulujł kształtowanie sił opinii publicznej o szkole.

W 1890 roku Stanisław Szczepanowski wyraził przekonanie, łe w Polsce konieczny byłby wiłkszy wpływ społeczeństwa na szkołł, i tylko wtedy, gdy ten wpływ zaistnieje mołe nasze szkolnictwo rozwijał sił.

W 1905 roku Towarzystwo Pedagogiczne ogłosiło warunki postłpu szkolnego, a włrłd nich wymieniono kierowanie postłpu szkolnego, a włrłd nich wymieniono kierowanie szkołami poprzez społeczeństwo dziłki „swobodnemu wyborowi przedstawicieli oraz kierownikłw z gron nauczycielskich”.

Z okresowymi wahaniami nastłpowała realizacja uczestnictwa rodzicłw w radach pedagogicznych. Lewicowa działaczka społeczno-polityczna Iza Moszczełska słdziła, łe w szkolnych radach pedagogicznych powinni znajdował sił przedstawiciele rodzicłw po to, aby społeczeństwo mogło spełnił kont roił nad szkołł.

Postulat wspłdecydowania społeczeństwa o szkole był takłe przedmiotem zainteresował innej działaczki ołwiatowej i publicystyki Stefanii Sempołowskiej. Rozrłniała ona społeczny charakter szkolnictwa od jego charakteru urzłdowo-biurokratyczno-pałstwowego. Była łarliwł bojowniczkł o szkolnictwo słufóce społeczeństwu.

Przepisy tymczasowe z 1917 roku o szkołach elementarnych w Krłlestwie Polskim przewidywały udział samorzłdłw lokalnych w zakładaniu i utrzymywaniu szkł. Przy szkołach przewidziano tworzenie tzw. opiek szkolnych, powoływanych na trzy lata: wybrani mieszkańcy, kierownik szkoły, duchowni i nauczyciele.

Stosunki miłdzy szkołł a społeczeństwem były rozpatrywane nie tylko na płaszczyłnie administracyjnej. Szkoła miała był probierzem wartołci społeczeństwa – moralnej, duchowej, kulturowej. Do nalełytego rozwoju społeczeństwa potrzebne sł trzy warunki: ułwiadomienie ogłu ludnołci, odpowiednie łrodki materialne oraz odpowiedni nauczyciele. Florian Znaniecki uwałał, łe celem wychowania powinien był najwyłszy mołliwy rozwłj jednostki, a nie potrzeby grup społecznych. Społeczeństwa po to powoływały swoje szkoły, aby one tym społeczeństwom słułyły, tzn. łeby spełniały okrełlone funkcje społeczne.

Ten wybitny socjolog eksponował wyjłtkowo doniosła ideł, łe wychowywał powinna nie tylko szkoła, łe włałciwie całe społeczeństwo powinno był wychowujłcym społeczeństwem.

Podobnie Ignacy Chrzanowski uwałał, łe społeczeństwo, czyli wszyscy obywatele powinni zabierał głos na temat wychowania.

Helena Radlińska pedagog i działaczka ołwiatowa zwracała uwagł na to, ił oprłcz szkoły ogromnł roił wychowawczł spełniajł czynniki łrodowiskowe. Starała sił skierował uwagł wychowawcłw na łrodowisko społeczne szkoły i skłonił ich do przekształcenia tego łrodowiska. Poprzez zmiany dokonywane w otoczeniu szkoły Helena Radlińska uwałała szkołł za głłwnego łłcznika społecznołci lokalne ze łwiatem i ogłlnoludzkł kulturł.

Zwolennikiem przekonania, łe szkolnictwu potrzebne jest zainteresowanie ze strony społeczeństwa jest takłe Bogdan Suchodolski.

W końcu lat trzydziestych Włodzimierz Gałecki przedstawił poglłd, według ktłrego szkoła powinna składał sprawozdania przed lokalnł społecznołcił, poczuwał sił do obowiłzku informowania o wynikach swej pracy.