8050

Opracował dr n med Marek Sopiński Wydział Lekarsko-dentystyczny 25 września 2009

Podstawowe pojęcia embriologiczne.

Zarodkiem człowieka nazywamy stadium rozwojowe od chwili powstania zygoty do końca 8. tygodnia rozwoju.

Płodem ludzkim nazywamy stadium rozwojowe od początku 9. tygodnia rozwoju do chwili urodzenia.

Pierwszym objawem różnicowania się zarodka jest powstanie w moruli dwóch różnych grup komórek:

-    zewnętrznej - epiblastu (!),

-    wewnętrznej - endoblastu.

Komórki epiblastu przekształcała się w pojedynczą, zewnętrzną warstwę - trofoblast. natomiast komórki endoblastu stanowią zaczątek przyszłego ciała zarodka (węzeł zarodkowy).

Tarczka zarodkowa róźnicuie się na dwa listki:

1.    zewnętrzny = epiblast (!) = ektoderma.

2.    wewnętrzny = hypoblast = endoderma.

Listkiem zarodkowym nazywamy tkankę zarodkowa zbudowana tak, jak tkanka nabłonkowa!

Pierwszy listek zarodkowy - to ektoderma. Ektoderma różnicuje się na:

a.    ektodermę pokrywową (naskórek),

b.    neuroektodermę (układ nerwowy).

Drugi listek zarodkowy - to endoderma.

Z endodermalnego prajelita powstają m.in. układ pokarmov/y, układ oddechowy. Z endodermy przewodu żółtkowo-jelitowego wywodzą się pierwotne komórki płciowe!

Trzeci listek zarodkowy - to mezoderma Mezoderma tworzy trzy ugrupowania komórek:

1.    mezodermę przyśrodkową.

2.    mezodermę pośrednią,

3.    mezodermę boczną.

Mezenchyma zwana była dawniej czwartym listkiem zarodkowym, ale nie ma (!) ona budowy tkanki nabłonkowej; mezenchyma ma budowę tkanki łącznej.

Z mezenchymy pochodzą tkanki łączne oraz ich pochodne:

1.    tkanki łączne właściwe.

2.    tkanki łączne oporowe.

3.    krew,

4.    chłonka.