8376

gospodarstwie pana od kilku dni w roku do kilku dni w tygodniu, daninę składana w produktach gosp wiejskiej

Feudalizm- a)formacja społeczno-gosp, z której dominowała własność ziemska. Własność ziemska dawała feudałom władze nad chłopami, którzy utrzymywali go i dostarczali mu dochodów b) społeczny ustrój prawny opartych na więziach miedzy seniorem a wasalem i nadaniu lenna

Liberalizm- ideologia i postawa światopoglądowa, głoszące że wolna i nieskrępowana działalność jednostek jest źródłem postępu we wszystkich dziedzinach życia. Liberalizm ekonomiczny wykształtował się w epoce nowożytnej, głosi, że państwo nie powinno ingerować w stosunki gospodarcze-stojąc zarazem na straży wolności i bezpieczeństwa obywateli, twórcą tej doktryny jest Adam Smith

Lenno- w ustroju feudalnym majątek ziemski nadany wasalowi przez seniora w zamian za wierność i pomoc wojskową. Początkowo nadane dożywotnio, przekształciło się w dobra dziedziczne, będące nawet przedmiotem handlu. Z objęciem lenna wiązało się obięcie władzy nad zamieszkującą je ludnością.

Folwark - wielkie gospodarstwo rolne (szlacheckie), lub rolno-hodowlane funkcjonujące od XIV wieku, nastawione na masową produkcję przeznaczoną na zbyt. Pierwsze folwarki powstawały w dobrach kościelnych i klasztornych, także gospodarstwa sołtysie miały zbliżony do folwarków charakter.

maltuzjanizm, określenie koncepcji i ideologii ruchów społ. nawiązujących do teorii ludnościowej Th.R. Maltluisa, wg której ilość środków żywności rośnie w postępie arytmetycznym, a liczba ludności w postępie geom.; nędza jest wynikiem nadmiernego przyrostu naturalnego

Eugeniusz Kwiatkowski- polityk, działacz gosp., inżynier chemik, przyspieszył budowę portu w Gdyni i floty handl., przyczynił się do rozwoju gospodarki mor., współtwórca Centralnego Okręgu Przemysłowego (COP);

Centralny Okręg Przemysłowy (COP), okręg przem. w II RP, zlokalizowany we wscIl części woj. kieł., pd. lubel., wscli. krak. i zach. lwów., z centr. ośrodkiem w Sandomierzu; budowę rozpoczęto 1936 z inicjatywy E. Kwiatkowskiego, ówczesnego wicepremiera;

0    lokalizacji i budowie COP, mającego stanowić region przemysłu ciężkiego w centrum kraju, zadecydowały względy obronne (oddalenie przemysłu zbrojeniowego od granicy zach.)

1    demogr.-społ. (częściowa likwidacja bezrobocia agrarnego ocenianego na tych terenach na 500 tys. ludzi). W ramach realizacji 4-letniego planu inwestycyjnego podjęto na terenach COP budowę zakładów związanych z przemysłem zbrojeniowym, m.in. huty i elektrowni w Stalowej Woli, fabryk: kauczuku syntet. w Dębicy, samolotów w Mielcu, celulozy

w Niedomicach, silników lotu., obrabiarek, sprzętu artyleryjskiego w Rzeszowie, elektrowni wodnej w Rożnowie; budowy większości obiektów nie ukończono do 1939; po 1945 zakłady, w większości zniszczone w końcowej fazie wojny, zostały odbudowane i rozbudowane, kolektywizacja rolnictwa- proces łączenia gruntów cliłopskich w gospodarstwa będące własnością grupową (spółdz.). Kolektywizacja rolnictwa była środkiem całkowitej likwidacji własności prywatnej i zapewnienia pełnej kontroli partii komunist. nad gospodarką i życiem społ. wsi, oraz uzyskania środków materialnych i siły roboczej do budowy przemysłu.

Podczas kolektywizacji rolnictwa stosowano środki przymusu ekon. (zwiększone obciążenia podatkowe, szczególnie dużych gospodarstw indywidualnych, obowiązkowe dostawy produktów rolnych), nacisk adm.-policyjny i propagandowy oraz przemoc fiz., przeradzające się w terror — w ZSRR w masowej skali (pacyfikacje, aresztowania, deportacje w inne regiony kraju, niszczenie gospodarstw).