Bezpośrednia skuteczność - oznacza, że normy prawa wspólnotowego nie wiążą bezpośrednio organy państw członkowskich, ale że ustanawiają one wprost prawa i obowiązki dla jednostek, które mogą się na nie powoływać przed organami państwa członkowskiego, a więc przed jego organami sądowymi i administracyjnymi. Bezpośrednia skuteczność dotyczy nie tylko postanowień traktatów wspólnotowych, lecz także aktów prawa wtórnego wspólnotowego - rozporządzeń - a także wyjątkowo - pod określonymi warunkami - dyrektyw i decyzji skierowanych do państw członkowskich.
Pierwszeństwo stosowania prawa wspólnotowego.
Zasada prymatu (pierwszeństwa) prawa wspólnotowego przed prawem wewnętrznym państw członkowskich reguluje postępowanie w okolicznościach, w których dochodzi do konfliktu pomiędzy normą prawa krajowego, a przepisem wspólnotowym. W takich sytuacjach przepis wspólnotowy ma pierwszeństwo przed normą krajową.
Zasady ogólne prawa wspólnotowego.
Zasada solidarności Z tej zasady wynikają 2 zobowiązania: obowiązek podejmowania wszelkich działań mających na celu realizację zobowiązań wynikających z prawa wspólnotowego i obowiązek państw członkowskich działania w celu ułatwienia realizacji celów Wspólnoty oraz zakaz stanowienia prawa sprzecznego z przepisami prawa wspólnotowego.
Zakaz dyskryminacji - prawo wspólnotowego gwarantuje osobie fizycznej swobodę udania się do innego państwa członkowskiego, osobie takiej przysługuje taka sama ochrona w przypadku szkody jemu wyrządzonej jak obywatelom i osobom mającym zamieszkanie w tym państwie.
Zasada subsydiarności - jest ściśle powiązana z kompetencją Wspólnot do stanowienia wtórnego prawa wspólnotowego.
ŚCIŚLEJSZA (WZMOCNIONA) WSPÓŁPRACA
Możliwość ustanowienia ściślejszej współpracy pomiędzy niektórymi państwami członkowskimi przewidziana została przez Traktat Amsterdamski. Mogła być ustanowiona na poziomie unii, a także w ramach I i III filaru. Traktat Amsterdamski nie przewidywał ściślejszej współpracy w ramach II filaru. Traktat określał warunki i tryb ustanowienia tego rodzaju współpracy. Postanowienia Traktatu Amsterdamskiego zostały następnie zmienione i uzupełnione przez Traktat z Nicei.
Ściślejsza współpraca ma służyć pogłębionej integracji w węższym kręgu państw członkowskich do tego przygotowanych i pragnących taką współpracę podjąć.
Traktat z Nicei przewiduje taką współpracę w ramach wszystkich III filarów UE. Pańswa członkowskie, które zamierzają ustanowić między sobą ściślejszą współpracę mogą korzystać w tym celu z instytucji, procedur i mechanizmów przewidzianych Traktatem o Unii i Traktatem ustanawiającym WE pod warunkiem, że proponowana współpraca:
1. Ukierunkowana jest na wspieranie celów Unii i Wspólnoty, na ochronę i realizację ich interesów oraz wzmocnienie integracji;
2. Zakłada poszanowanie Traktatów oraz jednolitych ram instytucjonalnych Unii;
3. Obejmuje, co najmniej 8 państw członkowskich*
4. Nie narusza praw i obowiązków państw członkowskich niebiorących w niej udziału;
5. Otwarta jest dla wszystkich państw członkowskich.
Ustanowienie ściślejszej współpracy może nastąpić jedynie w ostateczności, gdy w ramach Rady stwierdzi się, że cele tego rodzaju współpracy nie mogą być osiągnięte w odpowiednim terminie przez zastosowanie zasadniczych postanowień Traktatu. Państwa członkowskie, które zamierzają ustanowić ściślejszą współprace, (co najmniej 8) w jednym z obszarów przewidzianych w TWE mogą skierować do Komisji żądanie, która ma przedłożyć Radzie propozycję tym zakresie. Jeżeli Komisja nie przedstawi propozycji, zawiadamia o powodach swej decyzji odnoście państwa członkowskie.
2